હવે વગર માટીએ થશે શાકભાજીની સફળ ખેતી- જાણો શું છે ‘હાઇડ્રોપોનિક ખેતી પદ્ધતિ’

Published on Trishul News at 9:45 AM, Wed, 13 April 2022

Last modified on April 13th, 2022 at 9:45 AM

હાઇડ્રોપોનિક ફાર્મિંગ(Hydroponic farming): છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં, જમીનની બગડતી ગુણવત્તા અને તેના કારણે થતા રોગોને ધ્યાનમાં રાખીને ભારત (India)માં ખેતી (Farming)ની નવી ટેકનિકો(Technique) સામે આવી છે. આજકાલ ટેરેસ અને બાલ્કની અથવા કોઈ પણ મર્યાદિત જગ્યાનો ઉપયોગ કરીને ફળો(Fruits) અને શાકભાજી(Vegetables) ઉગાડવાનું ચલણ વધ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં, હાઇડ્રોપોનિક ખેતી આ માટે યોગ્ય ટેકનિક છે. આ ટેક્નિકની ખાસિયત એ છે કે રોપણીથી લઈને વિકાસ સુધી ક્યાંય પણ માટીની જરૂર નથી પડતી અને અન્ય ટેકનિકની સરખામણીમાં ખર્ચ પણ ઘણો ઓછો છે.

હાઇડ્રોપોનિક ટેકનિક શું છે:
હાઇડ્રોપોનિક ટેકનિકથી ખેતી કરવા માટે માટીની જરૂર નથી. આ પદ્ધતિમાં માટીનો ઉપયોગ કર્યા વિના આધુનિક રીતે ખેતી કરવામાં આવે છે. આ હાઇડ્રોપોનિક ખેતી માત્ર પાણી કે પાણી વડે રેતી અને કાંકરામાં કરવામાં આવે છે. તેને આબોહવા નિયંત્રણની પણ જરૂર નથી. હાઇડ્રોપોનિક ખેતી માટે લગભગ 15 થી 30 ડિગ્રી તાપમાન જરૂરી છે. આમાં, 80 થી 85 ટકા ભેજવાળા વાતાવરણમાં તેની સફળતાપૂર્વક ખેતી કરી શકાય છે.

આ પ્રકારની ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરવા માટે પહેલા વધુ ખર્ચ થાય છે, પરંતુ એકવાર સિસ્ટમ સંપૂર્ણપણે સ્થાપિત થઈ જાય પછી તમે આ ટેકનિકથી વધુ નફો કરી શકો છો. હાઇડ્રોપોનિક ટેક્નોલોજી સ્થાપિત કરવા માટે પ્રતિ એકર વિસ્તાર આશરે 50 લાખ રૂપિયાનો ખર્ચ થાય છે. જો તમે ઇચ્છો તો આ ટેક્નિકનો ઉપયોગ કરીને તમારા ઘરની છત પર પણ ખેતી કરી શકો છો.

હાઇડ્રોપોનિક ખેતી માટે વધુ જગ્યાની જરૂર નથી. માત્ર તેનું સેટઅપ તેની જરૂરિયાત મુજબ તૈયાર કરવાનું હોય છે. તમે તેને એક અથવા બે પ્લાન્ટર સિસ્ટમથી શરૂ કરી શકો છો અથવા તમે મોટા પાયે 10 થી 15 પ્લાન્ટર સિસ્ટમ્સ પણ સ્થાપિત કરી શકો છો. આ હેઠળ, તમે કોબીજ, પાલક, સ્ટ્રોબેરી, કેપ્સિકમ, ટામેટા, તુલસી, લેટીસ સહિત અન્ય ઘણા શાકભાજી અને ફળોનું ઉત્પાદન કરી શકો છો.

ખેતી કેવી રીતે કરવી:
સૌ પ્રથમ તમારે કન્ટેનર અથવા એક્વેરિયમ લેવાનું છે. તેને એક સ્તર સુધી પાણીથી ભરો. કન્ટેનરમાં મોટર મુકો, જેથી પાણીનો પ્રવાહ જળવાઈ રહે. પછી કન્ટેનરમાં પાઇપને એવી રીતે ફિટ કરો કે પાણીનો પ્રવાહ તેની નીચેની સપાટી પર રહે. 2-3 થી ત્રણ સેન્ટિમીટરના પ્લાન્ટને ફિટ કરવા માટે પાઇપમાં એક છિદ્ર બનાવો. પછી તે છિદ્રોમાં નાના છિદ્રો સાથે પ્લાન્ટ ફિટ કરો.

વાસણમાંના પાણીની વચ્ચે બીજ અહીં-તહી ન જાય, આ માટે તેને ચારકોલથી ચારે બાજુથી કવર કરી લો. ત્યાર બાદ પ્લાન્ટમાં નારિયેળના બીજનો પાવડર નાખો, પછી તેના પર બીજ છોડી દો. વાસ્તવમાં, નારિયેળનો પાવડર પાણીને ખૂબ સારી રીતે શોષી લે છે, જે છોડના વિકાસ માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તે જ સમયે, તમે પ્લાન્ટમાં માછલીનું પણ પાલન કરી શકો છો. વાસ્તવમાં, માછલીઓનો કચરો છોડના વિકાસમાં ખૂબ મદદરૂપ માનવામાં આવે છે.

હાઇડ્રોપોનિક ખેતી એ એક વિચિત્ર ટેકનિક છે. વિદેશોમાં, તેનો ઉપયોગ એવા છોડને ઉગાડવા માટે થાય છે જે ખૂબ જ સંવેદનશીલ હોય છે અને જમીનથી થતા રોગોનો શિકાર બને છે. હવે ધીરે ધીરે આ ટેકનિક ભારતમાં ખૂબ જ લોકપ્રિય થઈ રહી છે. આ સેટઅપ કરતા પહેલા, ખાતરી કરો કે કન્ટેનરમાં સૂર્યપ્રકાશની પૂરતી ઍક્સેસ છે, અન્યથા છોડના વિકાસને અસર થશે.

નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે. અમારું ફેસબુક પેજ લાઈક કરો અને ફોન પર અપડેટ્સ મેળવતા રહો. વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો. 

Be the first to comment on "હવે વગર માટીએ થશે શાકભાજીની સફળ ખેતી- જાણો શું છે ‘હાઇડ્રોપોનિક ખેતી પદ્ધતિ’"

Leave a comment

Your email address will not be published.


*