April 04, 2025
Waqf Amendment Bill: વક્ફ સુધારા બિલ 2024 લોકસભા દ્વારા કેટલાક સુધારાઓ સાથે પસાર કરવામાં આવ્યું છે. લોકસભામાં મેરેથોન ચર્ચા બાદ આ બિલ 232 વિરુદ્ધ (Waqf Amendment Bill) 288 મતથી પસાર થયું. લઘુમતી બાબતોના મંત્રી કિરેન રિજિજુએ હવે રાજ્યસભામાં આ બિલ રજૂ કર્યું છે. રાજ્યસભામાં બિલ રજૂ કરતા કિરેન રિજિજુએ કહ્યું કે, ‘વક્ફમાં કોઈપણ બિન-મુસ્લિમ તરફથી કોઈ દખલગીરી કરવામાં આવશે નહીં.”
ચાલો જાણીએ શું છે વક્ફ (સુધારા) બિલ 2024-
વકફ બિલ લાવવામાં સરકારનો હેતુ શું છે?
8 ઓગસ્ટ, 2024 ના રોજ, બે ખરડા, વક્ફ (સુધારા) બિલ, 2024 અને મુસ્લિમ વક્ફ (રદી) બિલ, 2024, લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા. તેમનો ઉદ્દેશ વકફ બોર્ડના કાર્યને સુવ્યવસ્થિત કરવાનો અને વકફ મિલકતોનું બહેતર સંચાલન કરવાનો છે. વકફ (સુધારા) બિલ, 2024નો ઉદ્દેશ વકફ મિલકતોના નિયમન અને સંચાલનમાં આવતી સમસ્યાઓ અને પડકારોને પહોંચી વળવા માટે વકફ એક્ટ, 1995માં સુધારો કરવાનો છે. સુધારા વિધેયકનો ઉદ્દેશ્ય દેશમાં વકફ મિલકતોના સંચાલનમાં સુધારો કરવાનો છે. તેનો હેતુ અગાઉના કાયદાની ખામીઓને દૂર કરવાનો અને કાયદાનું નામ બદલવા જેવા ફેરફારો કરીને વકફ બોર્ડની કાર્યક્ષમતામાં સુધારો કરવાનો પણ છે.
ભારતમાં વકફ વ્યવસ્થાપન માટે જવાબદાર વહીવટી સંસ્થાઓ શું છે અને તેમની ભૂમિકા શું છે?
ભારતમાં વકફ પ્રોપર્ટી વકફ એક્ટ, 1995 હેઠળ નિયંત્રિત થાય છે. વક્ફ મેનેજમેન્ટમાં સેન્ટ્રલ વક્ફ કાઉન્સિલ (CWC), સ્ટેટ વક્ફ બોર્ડ (SWB) અને વક્ફ ટ્રિબ્યુનલનો સમાવેશ થાય છે. સેન્ટ્રલ વક્ફ કાઉન્સિલ સરકાર અને રાજ્ય વક્ફ બોર્ડને નીતિઓ પર સલાહ આપે છે, પરંતુ વક્ફ મિલકતો પર સીધું નિયંત્રણ કરતું નથી. જ્યારે રાજ્ય વકફ બોર્ડ દરેક રાજ્યમાં વકફ મિલકતોની દેખરેખ અને રક્ષણ કરે છે. જ્યારે વકફ ટ્રિબ્યુનલ એ વિશેષ ન્યાયિક સંસ્થાઓ છે, જે વકફ મિલકતો સંબંધિત વિવાદોનું સમાધાન કરે છે.
Trending News
વક્ફ બોર્ડને લગતા પ્રશ્નો શું છે?
વકફ મિલકતોમાં ફેરફાર ન કરવાનો નિયમ વિવાદાસ્પદ રહ્યો છે. ‘વન્સ વક્ફ, હંમેશા વક્ફ’ના સિદ્ધાંતે વિવાદોને જન્મ આપ્યો છે. બીજું, કાયદાકીય વિવાદો અને ગેરવહીવટ પર પણ સવાલો ઉઠાવવામાં આવ્યા છે. વકફ અધિનિયમ, 1995 અને તેનો 2013નો સુધારો અસરકારક રહ્યો નથી, જેના કારણે વકફ જમીન પર ગેરકાયદે કબજો, ગેરવહીવટ અને માલિકીના વિવાદો, મિલકતની નોંધણી અને સર્વેક્ષણમાં વિલંબ અને મોટા પાયે મુકદ્દમાની ચિંતાઓ થઈ છે.
ગુજરાત અને ઉત્તરાખંડ જેવા રાજ્યોમાં હજુ સર્વે શરૂ થયો નથી. ઉત્તર પ્રદેશમાં 2014માં આદેશ કરાયેલ સર્વે હજુ બાકી છે. કુશળતાનો અભાવ અને મહેસૂલ વિભાગ સાથેના નબળા સંકલનના કારણે નોંધણી પ્રક્રિયા ધીમી પડી છે. કેટલાક રાજ્યના વક્ફ બોર્ડે તેમની સત્તાનો દુરુપયોગ કર્યો હોવાનું કહેવાય છે, જેના કારણે સમુદાયમાં તણાવ વધે છે. એવો પણ આરોપ છે કે વકફ એક્ટની કલમ 40નો દુરુપયોગ ખાનગી મિલકતોને વકફ મિલકત તરીકે જાહેર કરવા માટે કરવામાં આવ્યો છે, જેના કારણે કાનૂની લડાઈ અને અશાંતિ સર્જાઈ છે.
મંત્રાલયે શું પગલાં લીધાં અને બિલ રજૂ કરતાં પહેલાં હિતધારકો સાથે શું મસલત કરી?
અલ્પસંખ્યક બાબતોના મંત્રાલયે સચ્ચર સમિતિના અહેવાલ, વકફ કાયદાના ગેરવહીવટ અને સત્તાના દુરુપયોગ અંગે જાહેર પ્રતિનિધિઓ, મીડિયા અને સામાન્ય લોકો દ્વારા વ્યક્ત કરાયેલી ચિંતા સહિત વિવિધ હિતધારકો સાથે ચર્ચા કરી હતી. કાયદા મંત્રાલયે રાજ્યના વક્ફ બોર્ડની પણ સલાહ લીધી હતી. કાયદા મંત્રાલયે વકફ એક્ટ, 1995ની જોગવાઈઓની સમીક્ષા કરવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી અને હિતધારકો સાથે પરામર્શ કર્યો. બે બેઠકોમાં અસરગ્રસ્ત હિતધારકોની સમસ્યાઓના નિરાકરણ માટે કાયદામાં યોગ્ય સુધારા કરવા માટે સર્વસંમતિ સધાઈ હતી.
વકફ સુધારો બિલ 2024 રજૂ કરવાની પ્રક્રિયા શું હતી?
વકફ એમેન્ડમેન્ટ બિલ 2024 8 ઓગસ્ટ, 2024ના રોજ વકફ પ્રોપર્ટીના મેનેજમેન્ટ અને ગવર્નન્સમાં રહેલી ખામીઓને દૂર કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ પછી, 9 ઓગસ્ટ, 2024 ના રોજ, સંસદના બંને ગૃહોએ તેની તપાસ કરવા અને તેના પર અહેવાલ આપવા માટે બિલને સંયુક્ત સમિતિને મોકલ્યું.
વિધેયકના મહત્વ અને તેના વ્યાપક અસરોને ધ્યાનમાં રાખીને, સમિતિએ આ બિલની જોગવાઈઓ પર સામાન્ય જનતા અને ખાસ કરીને નિષ્ણાતો/હિતધારકો અને અન્ય સંબંધિત સંસ્થાઓ પાસેથી મંતવ્યો મેળવવા માટે મેમોરેન્ડમ આમંત્રિત કર્યા હતા.
લઘુમતી બાબતોના પ્રધાન કિરેન રિજિજુએ રાજ્યસભામાં વક્ફ (સુધારા) બિલ 2025 રજૂ કર્યું છે. આ બિલ રજૂ કરતી વખતે તેમણે કહ્યું કે વ્યાપક ચર્ચા પછી તૈયાર કરાયેલું બિલ JPCને મોકલવામાં આવ્યું હતું. વક્ફ પર જેટલું કામ JPC એ કર્યું તેટલું કોઈ સમિતિએ કર્યું નથી. મોડી રાત સુધી ચર્ચા બાદ લોકસભામાં આ બિલ પસાર થયું. ઘણા સભ્યોએ કહ્યું કે તેમને સુધારા માટે જેટલો સમય મળવો જોઈએ તેટલો સમય મળ્યો નથી. વ્યાપાર સલાહકાર સમિતિએ આજે જ તેને ચર્ચા માટે લેવાનું નક્કી કર્યું હતું.
- ગુગલ ન્યુઝમાં Trishul News Gujarati ની અપડેટ મેળવવા ક્લિક કરો: Trishul News Gujarati
- નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે.
- વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.
- યુટ્યુબ ચેનલ સબસ્ક્રાઈબ કરીને જોતા રહો વિડીયો ન્યુઝ: Trishul News YouTube
- એન્ડ્રોઇડ એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati Android App આઈફોન માટે એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati iPhone App