ઘઉંની નિકાસ પર કેન્દ્ર સરકારે લગાવ્યો પ્રતિબંધ- જાણો શા માટે લેવો પડ્યો તત્કાલ નિર્ણય

ભારતે તાત્કાલિક અસરથી ઘઉંની નિકાસ પર પ્રતિબંધ(Wheat export ban) મૂક્યો છે. કેન્દ્ર સરકારે શુક્રવારે મોડી રાત્રે એક સુચના બહાર પાડીને આ અંગે જાણકારી આપી હતી. સ્થાનિક ભાવને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે આ પગલું લેવામાં આવ્યું છે. તમને જણાવી દઈએ કે ભારત વિશ્વમાં ઘઉંના ઉત્પાદનમાં બીજા ક્રમે છે. સરકારે કહ્યું છે કે ઘઉંની નિકાસને તે લેટર ઓફ ક્રેડિટ(Letter of credit) હેઠળ મંજૂરી આપવામાં આવશે જે પહેલાથી જારી કરવામાં આવી છે. ફેબ્રુઆરીના અંતમાં રશિયાના યુક્રેન પર આક્રમણ બાદ કાળા સમુદ્રના પ્રદેશમાંથી નિકાસમાં ઘટાડો થતાં વૈશ્વિક ખરીદદારો ઘઉંના પુરવઠા માટે ભારત તરફ વળ્યા હતા.

“દેશની એકંદર ખાદ્ય સુરક્ષાનું સંચાલન કરવા અને પડોશી અને અન્ય સંવેદનશીલ દેશોની જરૂરિયાતોને ટેકો આપવા માટે, કેન્દ્ર સરકારે તાત્કાલિક અસરથી ઘઉંની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે,” ભારતીય વાણિજ્ય મંત્રાલય દ્વારા જારી કરાયેલ સૂચનામાં જણાવ્યું હતું. ભારત સરકાર દ્વારા તેમની ખાદ્ય સુરક્ષા જરૂરિયાતો પૂરી કરવા માટે આપવામાં આવેલી પરવાનગીના આધારે અને સરકારોની વિનંતીઓના આધારે અન્ય દેશોમાં નિકાસની મંજૂરી આપવામાં આવશે. ભારત સરકાર પાડોશી અને અન્ય સંવેદનશીલ વિકાસશીલ દેશોની ખાદ્ય સુરક્ષા જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે, જે વૈશ્વિક ઘઉંના બજારમાં અચાનક ફેરફારોને કારણે પ્રતિકૂળ અસર કરે છે અને પર્યાપ્ત ઘઉંનો પુરવઠો મેળવવામાં અસમર્થ છે.

રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધને કારણે ઘઉંના આંતરરાષ્ટ્રીય ભાવમાં લગભગ 40 ટકાનો વધારો થયો છે. આ કારણે ભારતમાંથી ઘઉંની નિકાસ વધી છે. માંગમાં વધારાને કારણે સ્થાનિક સ્તરે ઘઉં અને લોટના ભાવમાં તીવ્ર વધારો થયો છે. એક અલગ સૂચનામાં, ડાયરેક્ટોરેટ જનરલ ઓફ ફોરેન ટ્રેડે ડુંગળીના બીજ માટે નિકાસની શરતો હળવી કરવાની જાહેરાત કરી હતી. દેશભરમાં ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓની કિંમતો ઘણા સમયથી ઝડપથી વધી રહી છે, જેના કારણે લોકો પર આર્થિક બોજ વધી રહ્યો છે. ગયા વર્ષની સરખામણીમાં લોટના ભાવમાં લગભગ 13 ટકાનો વધારો થયો છે.

8 મે, 2021ના રોજ ઘઉંના લોટની અખિલ ભારતીય સરેરાશ છૂટક કિંમત 29.14 રૂપિયા પ્રતિ કિલો હતી. ગ્રાહક બાબતોના મંત્રાલયના ડેટા દર્શાવે છે કે સોમવારે લોટની મહત્તમ કિંમત 59 રૂપિયા પ્રતિ કિલો, લઘુત્તમ કિંમત 22 રૂપિયા પ્રતિ કિલો અને પ્રમાણભૂત કિંમત 28 રૂપિયા પ્રતિ કિલો હતી. 8 મે, 2021 ના રોજ, મહત્તમ કિંમત 52 રૂપિયા પ્રતિ કિલો, લઘુત્તમ કિંમત 21 રૂપિયા પ્રતિ કિલો અને પ્રમાણભૂત કિંમત 24 રૂપિયા પ્રતિ કિલો હતી. કેન્દ્ર સરકારે કહ્યું કે ઘણા ઘઉંના વૈશ્વિક ભાવમાં અચાનક વધારો થયો છે, જેના પરિણામે ભારત, પડોશી અને અન્ય સંવેદનશીલ દેશોની ખાદ્ય સુરક્ષા જોખમમાં છે. આ વર્ષે ઘઉંની સરકારી ખરીદીમાં લગભગ 55% ઘટાડો થયો છે કારણ કે ખુલ્લા બજારમાં ઘઉંની કિંમત MSP કરતા ઘણી વધારે છે. ઘઉંની ખરીદી માટે લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ રૂ. 2,015 પ્રતિ ક્વિન્ટલ છે.