September 19, 2024
Sindhu Water Trity: ભારતે પાકિસ્તાનને નોટિસ મોકલીને મહત્વપૂર્ણ સિંધુ જળ સંધિમાં ફેરફારની માંગ કરી છે. સમાચાર એજન્સી પીટીઆઈ(PTI)ના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, ભારત સરકારે પાકિસ્તાનને ઔપચારિક નોટિસ પાઠવી સંધિમાં ફેરફાર (Sindhu Water Trity) કરવા માંગ કરી હતી.
નોટિસમાં સંધિની સમીક્ષાની જરૂર હોય તેવા સંજોગોમાં મૂળભૂત ફેરફારોને પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યા છે.
ભારતે જાન્યુઆરી, 2023માં પાકિસ્તાનને 1960ની સંધિમાં સુધારો કરવા માટે નોટિસ પણ મોકલી હતી.
સંધિના અમલીકરણમાં સહયોગ કરવામાં પાકિસ્તાનની નિષ્ફળતાને કારણે આ નોટિસ જારી કરવામાં આવી હતી.
Trending News
ઇન્ડસ વોટર ટ્રીટી શું છે?
1960 માં ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે હસ્તાક્ષર કરાયેલ સિંધુ જળ સંધિ અનુસાર, “પૂર્વીય નદીઓ – સતલજ, બિયાસ અને રાવીનું તમામ પાણી વાર્ષિક આશરે 33 મિલિયન એકર ફીટ (MAF) – અપ્રતિબંધિત ઉપયોગ માટે ભારતને ફાળવવામાં આવે છે.” બીજી તરફ, સિંધુ, ઝેલમ અને ચેનાબ નામની પશ્ચિમી નદીઓમાંથી મોટા ભાગનું પાણી, જે વાર્ષિક અંદાજે 135 MAF જેટલું છે, તે પાકિસ્તાનને ફાળવવામાં આવ્યું છે.
આ સંધિ ભારતને પશ્ચિમી નદીઓ પર રન-ઓફ-ધ-રિવર પ્રોજેક્ટ્સ દ્વારા હાઇડ્રોઇલેક્ટ્રીસિટી ઉત્પન્ન કરવાનો અધિકાર આપે છે, જે ચોક્કસ ડિઝાઇન અને કામગીરીના માપદંડોને આધીન છે. પાકિસ્તાનને આ નદીઓ પરના ભારતીય જળવિદ્યુત પ્રોજેક્ટની ડિઝાઇન સામે વાંધો ઉઠાવવાનો અધિકાર છે. સંધિ હેઠળ, પાકિસ્તાનને સિંધુ ડ્રેનેજ સિસ્ટમમાં આશરે 80 ટકા પાણી મળ્યું હતું, જ્યારે ભારતને સિંધુ પ્રણાલીમાં કુલ 16.8 કરોડ એકર-ફીટ પાણીમાંથી લગભગ 3.3 કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા હતા. હાલમાં, ભારત સિંધુના પાણીના તેના ફાળવેલ હિસ્સાના 90 ટકા કરતાં થોડો વધારે ઉપયોગ કરે છે.
ભારતને લદ્દાખ, જમ્મુ અને કાશ્મીર, હિમાચલ પ્રદેશ, પંજાબ, હરિયાણા અને રાજસ્થાન સહિત અનેક રાજ્યોમાં સિંધુ નદી પ્રણાલીમાંથી જળ સંસાધનોનો ઉપયોગ કરવાનો અધિકાર છે. આ રાજ્યો ગંગાની ઉપનદી યમુના નદીમાંથી પણ પાણી મેળવે છે. બીજી તરફ, પાકિસ્તાન સિંધુ નદી પર ખૂબ આધાર રાખે છે, ખાસ કરીને તેના પંજાબ પ્રાંતમાં, જે દેશની ખેતી માટે નિર્ણાયક છે. જ્યારે પણ ભારત તેના ફાળવેલ પાણીના ક્વોટાનો ઉપયોગ કરવાનો અથવા સિંધુ જળ સંધિ હેઠળની પરવાનગી મુજબ ડેમ બાંધવાનો પ્રયાસ કરે છે, ત્યારે પાકિસ્તાન વાંધો ઉઠાવે છે, જેના કારણે બંને રાષ્ટ્રો વચ્ચે તણાવ વધે છે.
આવું જ એક ઉદાહરણ તુલબુલ નેવિગેશન પ્રોજેક્ટ છે, જેને ઉરી આતંકી હુમલા બાદ ભારત સરકારે ઝડપી બનાવવાનો નિર્ણય લીધો હતો. આ પ્રોજેક્ટ, જેને પાકિસ્તાન દ્વારા વુલર બેરેજ પ્રોજેક્ટ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે લાંબા સમયથી ચાલતી યોજના છે, જે પાકિસ્તાનના વાંધાને કારણે 1987માં સ્થગિત કરવામાં આવી હતી. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, પરસ્પર સ્વીકાર્ય ઉકેલ શોધવા માટે ભારતના વારંવારના પ્રયાસો છતાં, પાકિસ્તાને 2017 અને 2022 વચ્ચે યોજાયેલી સ્થાયી સિંધુ કમિશનની પાંચ બેઠકો દરમિયાન આ મુદ્દા પર ચર્ચા કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. તાજેતરમાં, પાકિસ્તાનના સતત આગ્રહ પર, વિશ્વ બેંકે કાર્યવાહી શરૂ કરી છે. બંને તટસ્થ નિષ્ણાત અને કોર્ટ ઓફ આર્બિટ્રેશન પ્રક્રિયાઓ.
સિંધુ જળ સંધિ હેઠળ, ભારતને જમ્મુ અને કાશ્મીર અને લદ્દાખમાં 13.4 લાખ એકર સિંચાઈ વિકસાવવાનો અધિકાર છે. જો કે, હાલમાં આ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં માત્ર 6.42 લાખ એકર જમીન જ સિંચાઈ છે. વધુમાં, સંધિ ભારતને પશ્ચિમી નદીઓ, જેમ કે ઝેલમ, સિંધુ અને ચેનાબમાંથી 3.60 મિલિયન એકર-ફીટ પાણી સંગ્રહિત કરવાની મંજૂરી આપે છે. આજની તારીખે, જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં વર્ચ્યુઅલ રીતે કોઈ સંગ્રહ ક્ષમતા વિકસિત નથી. આ સંધિ ભારતને પાણીના પ્રવાહને અવરોધ્યા વિના ઝેલમ, ચેનાબ અને સિંધુ પર નદીના વહેણ પર બંધ બાંધવાની પણ પરવાનગી આપે છે. આ જોગવાઈ ભારતને સંધિ હેઠળ પાકિસ્તાનને ફાળવવામાં આવેલી નદીઓમાં પાણીના પ્રવાહને અસ્થાયી રૂપે પ્રતિબંધિત કરવાનો ફાયદો આપે છે.
- ગુગલ ન્યુઝમાં Trishul News Gujarati ની અપડેટ મેળવવા ક્લિક કરો: Trishul News Gujarati
- નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે.
- વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.
- યુટ્યુબ ચેનલ સબસ્ક્રાઈબ કરીને જોતા રહો વિડીયો ન્યુઝ: Trishul News YouTube
- એન્ડ્રોઇડ એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati Android App આઈફોન માટે એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati iPhone App