વર્ષો પહેલા ધમધમતી નાલંદા યુનિવર્સિટી આજે ફરીથી થઇ જીવંત Trishul News

Nalanda University: નાલંદા યુનિવર્સિટી: ભારતની કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓ ભલે આજે વિશ્વની ટોચની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં ન હોય, પરંતુ એક સમય હતો જ્યારે આ દેશ વિશ્વમાં શિક્ષણનું મુખ્ય કેન્દ્ર હતો. વિશ્વની પ્રથમ રેસિડેન્શિયલ યુનિવર્સિટી ભારતમાં ખોલવામાં આવી હતી, જેને આપણે નાલંદા યુનિવર્સિટી તરીકે ઓળખીએ છીએ. આ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના 450 એડી. નાલંદા વિશ્વવિદ્યાલય(Nalanda University) પ્રાચીન ભારતમાં ઉચ્ચ શિક્ષણનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને પ્રખ્યાત કેન્દ્ર હતું પ્રાચીન નાલંદા વિશ્વવિદ્યાલયની સ્થાપના કુમારગુપ્ત I દ્વારા ગુપ્ત સમયગાળા દરમિયાન કરવામાં આવી હતી.

નાલંદા યુનિવર્સિટીની ગણતરી વિશ્વની સૌથી જૂની યુનિવર્સિટીઓમાં થાય છે. તેની સ્થાપના 450-470 એડી માં થઈ હતી. તે સમયે ભારત ઉપરાંત જાપાન, ચીન, તુર્કી, ઈન્ડોનેશિયા વગેરે દેશોના વિદ્યાર્થીઓ અહીં અભ્યાસ માટે આવતા હતા.

નાલંદા યુનિવર્સિટી આધ્યાત્મિકતા અને ધ્યાન માટે પણ જાણીતી હતી. આ યુનિવર્સિટી લગભગ 800 વર્ષથી અસ્તિત્વમાં છે. તે સમયે નાલંદા યુનિવર્સિટીમાં 300 થી વધુ વર્ગો ચાલતા હતા. જ્યાં હજારો વિદ્યાર્થીઓ શિક્ષણ મેળવતા હતા.

અહેવાલો અનુસાર, તે સમયે નાલંદા યુનિવર્સિટીમાં 10 હજાર વિદ્યાર્થીઓ અને 2 હજાર શિક્ષકો હતા.
નાલંદા યુનિવર્સિટીમાં નવ માળનું ‘ધર્મ ગુંજ’ પુસ્તકાલય હતું જેના ત્રણ ભાગ ‘રત્નરંજક’, ‘રત્નોદધિ’ અને ‘રત્નસાગર’ હતા. વિદ્યાર્થીઓ સાહિત્ય, ખગોળશાસ્ત્ર, ચિકિત્સા સહિત અનેક વિષયોના પુસ્તકોમાંથી અભ્યાસ કરતા હતા.

1199 માં, બખ્તિયાર ખિલજી, એક નિર્દય આક્રમણકારીએ યુનિવર્સિટીમાં આગ લગાડી. આગ એટલી ગંભીર હતી કે તે મહિનાઓ સુધી સળગતી રહી અને યુનિવર્સિટીને સંપૂર્ણપણે નષ્ટ કરી દીધી. આ હુમલામાં અહીં કામ કરતા ઘણા ધર્માચાર્યો અને બૌદ્ધ સાધુઓ પણ માર્યા ગયા હતા. પ્રાચીન નાલંદા યુનિવર્સિટીનું સમગ્ર કેમ્પસ એક વિશાળ દિવાલથી ઘેરાયેલું હતું, જેમાં પ્રવેશ માટે મુખ્ય દરવાજો હતો. ઉત્તરથી દક્ષિણ તરફ મઠોની હારમાળા હતી અને તેની આગળ અનેક ભવ્ય સ્તૂપ અને મંદિરો હતા. મંદિરોમાં ભગવાન બુદ્ધની સુંદર પ્રતિમાઓ સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી, જે હવે નાશ પામી છે.