November 03, 2024
Devi Lakshmi Temple: મધ્ય પ્રદેશના જબલપુર શહેરના પચમથામાં દેવી લક્ષ્મીનું 1100 વર્ષ જૂનું મંદિર આવેલું છે. દિવાળીના દિવસે અહીં વિશેષ ધાર્મિક વિધિઓ કરવામાં આવે છે અને મંદિરના દરવાજા 24 કલાક ખુલ્લા રહે છે. આ મંદિર તંત્ર સાધનાનું ખૂબ જ પ્રાચીન કેન્દ્ર રહ્યું છે, એવું માનવામાં આવે છે કે મંદિરમાં સ્થિત દેવી લક્ષ્મીની મૂર્તિ દિવસમાં ત્રણ વખત અલગ-અલગ સ્વરૂપમાં ભક્તોને (Devi Lakshmi Temple) દેખાય છે. મુઘલ સમયગાળા દરમિયાન, ઔરંગઝેબે આ મંદિરને નષ્ટ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, જેના પુરાવા આજે પણ મંદિરમાં મોજૂદ છે. જોકે દેવી લક્ષ્મીની મૂર્તિ સંપૂર્ણપણે સુરક્ષિત છે. સૂર્યનું પ્રથમ કિરણ મંદિરમાં દેવી લક્ષ્મીના ચરણોમાં પડે છે. કહેવાય છે કે આ મંદિરની નીચે એક ખજાનો દટાયેલો છે, જેની રક્ષા ખુદ સાપ કરે છે. તેમજ શુક્રવારે મંદિરમાં પૂજા કરવાનું વિશેષ મહત્વ છે.
મંદિર ગ્રહો અને નક્ષત્ર પર આધારિત છે
દેવી લક્ષ્મીના મંદિરમાં પાંચ ગુંબજ બનાવવામાં આવ્યા છે, જેના કારણે આ મંદિરને પચમથ મંદિર કહેવામાં આવે છે. ચોરસ મંદિર પાયા પર બાંધવામાં આવ્યું છે. તેની ચારેય દિશામાં અર્ધમંડપ છે. ગર્ભગૃહની ફરતે પરિક્રમાનો માર્ગ બનાવવામાં આવ્યો છે. દિવાલો પર અનોખામાં યોગિનીઓ કોતરેલી છે. મંદિરનો દરવાજો ખૂબ જ સુશોભિત છે. નીચે યોગીની આકૃતિઓ છે અને બંને બાજુ સિંહો છે. દરવાજાની એક બાજુ પરસેવકો અને ભક્તો સાથે ગંગાનું ચિત્ર છે અને બીજી બાજુ ગજપીઠ પર ઉભેલી યમુનાનું ચિત્ર છે.
તેની ઉપર, ચાર દરવાજાની શાખાઓમાંથી પ્રથમ અને છેલ્લી બાજુએ, ફૂલોના આભૂષણો છે અને વચ્ચેની બે શાખાઓ પર, વિવિધ મુદ્રામાં ભક્તો અને યુગલોની આકૃતિઓ છે. તે નીચેથી ધારકો દ્વારા રાખવામાં આવે છે. આગળની મૂર્તિ પર મહાલક્ષ્મી, માળા પહેરેલ ગંધર્વ, નવગ્રહ, ગજવ્યાલ વગેરે દર્શાવવામાં આવ્યા છે. ટોચ પર હનુમાન, સરસ્વતી, ગણપતિ, યોગી અને યુગલ વગેરેની આકૃતિઓ બનાવવામાં આવી છે. આ મંદિરની આ વિશિષ્ટતા અને ડિઝાઇન જબલપુરના અન્ય કોઈ મંદિરમાં જોવા મળતી નથી.
Trending News
ઔરંગઝેબની સેનાએ હુમલો કર્યો હતો
આ પ્રાચીન મંદિર પર ઔરંગઝેબની સેનાએ હુમલો કર્યો હતો. મંદિરની મુખ્ય પ્રતિમા હુમલામાં સુરક્ષિત રીતે બચી ગઈ હતી પરંતુ નજીકમાં બનેલી યોગીનીઓની મૂર્તિઓને આક્રમણકારોએ તોડી પાડી હતી. પચમથ મંદિરનું નિર્માણ શ્રીયંત્રના આધારે થયું હતું. મંદિરમાં દરેક દિશામાં એક એક દરવાજો છે. તેથી વિષ્ણુ ચક્ર ગર્ભગૃહના ઘુમ્મટમાં બનાવવામાં આવે છે. મંદિર અષ્ટકમલ પર બિરાજમાન છે. 12 રાશિઓનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા 12 સ્તંભો છે. 9 ગ્રહો પણ હાજર છે. દરવાજામાં હાથી અને યોગિનીઓ કોતરેલા છે.
દિવાળી પર વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે
દિવાળીના દિવસે પચમથ મંદિરમાં એક અલગ જ રોશની જોવા મળે છે. આ દિવસે સવારે ચાર વાગ્યે માતા લક્ષ્મીનો મહાભિષેક દૂધ, દહીં, અત્તર અને પંચગવ્યથી કરવામાં આવે છે. સવારે સાત વાગ્યા સુધી ચાલતા અભિષેક બાદ માતાની વિશેષ શૃંગાર કરવામાં આવે છે. આ પછી આરતી કરવામાં આવે છે. રાત્રે 1 વાગ્યે પંચમેવની પૂજા કરવામાં આવે છે. માતા લક્ષ્મીની સાથે ભગવાન કુબેરની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે.
હવનમાં દેવી લક્ષ્મીને અર્પણ કરવામાં આવે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન વિશેષ પાઠ કરવામાં આવે છે. મંત્ર અને યંત્ર સાબિત થાય છે. તાંત્રિક પ્રથા માટે મંદિરને પવિત્ર સ્થાન માનવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે આ મંદિરમાં એક માળાનો જાપ કરવાથી એક હજાર માળાનો જાપ કરવા જેટલી જ સફળતા મળે છે. દિવાળીના દિવસે મંદિરના દરવાજા 24 કલાક ખુલ્લા રહે છે. બીજા દિવસે સવારે 5:30 વાગ્યા સુધી ધાર્મિક વિધિઓ ચાલુ રહે છે. જો કે, આખા વર્ષ દરમિયાન દર શુક્રવારે દેવી માતાની વિશેષ પૂજા પણ કરવામાં આવે છે.
- ગુગલ ન્યુઝમાં Trishul News Gujarati ની અપડેટ મેળવવા ક્લિક કરો: Trishul News Gujarati
- નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે.
- વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.
- યુટ્યુબ ચેનલ સબસ્ક્રાઈબ કરીને જોતા રહો વિડીયો ન્યુઝ: Trishul News YouTube
- એન્ડ્રોઇડ એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati Android App આઈફોન માટે એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati iPhone App