April 01, 2025
Vikram Samvat 2082: ચૈત્ર માસમાં નવરાત્રીની શરૂઆત થઇ છે. આ દિવસે હિન્દુ નવું વર્ષ પણ શરૂ થાય છે અને ચૈત્ર નવરાત્રિ પણ શરૂ થાય છે. આ વર્ષે વિક્રમ સંવત 2082 (Vikram Samvat 2082) 30 માર્ચ 2025 થી શરૂ થઈ રહ્યું છે. નવસંવત્સરના રાજા, મંત્રી અને સેનાપતિ સૂર્યદેવ હશે. કાલયુક્ત નામના સંવત્સરમાં પાકનો ખજાનચી અને સ્વામી બુધ અને સુખ-સમૃદ્ધિનો સ્વામી શુક્ર હશે. વિક્રમ સંવત હિન્દુ ધર્મમાં માન્ય છે અને નેપાળમાં સત્તાવાર કેલેન્ડર તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. આવી સ્થિતિમાં જાણો વિક્રમ સંવતનો ઈતિહાસ.
સંવત્સરનો અર્થ શું છે
સંવત્સરનો અર્થ થાય છે ‘આખું વર્ષ’ જે દ્વાદશ માસ વસ્ત્રાહ એટલે કે 12 મહિનાનો ખાસ સમયગાળો છે. કહેવાય છે કે ચૈત્ર શુક્લ પ્રતિપદાના દિવસે ભગવાન બ્રહ્માએ આ સૃષ્ટિની રચના કરી હતી. વિક્રમ સંવત પહેલા યુધિષ્ઠિર સંવત, કલિયુગ સંવત, સપ્તર્ષિ સંવત વગેરે પ્રચલિત હતા. દરેક સંવતની શરૂઆત ચૈત્ર શુક્લ પ્રતિપદાથી થતી હોવાનું સમજાય છે પરંતુ અન્ય બાબતો અંગે કોઈ સ્પષ્ટતા નહોતી. આ પછી વિક્રમ સંવત આવ્યો જેમાં વર, તિથિ અને નક્ષત્ર વિશે સ્પષ્ટ માહિતી હતી.
વિક્રમ સંવત ક્યારે શરૂ થયું?
એવું કહેવાય છે કે વિક્રમ સંવતની શરૂઆત ઉજ્જૈનના રાજા વિક્રમાદિત્યના નામથી થઈ હતી. તેમના શાસન દરમિયાન, ભારતનો મોટો હિસ્સો વિદેશી શાસકો શકના નિયંત્રણ હેઠળ હતો. તેઓ લોકોને અન્યાય કરતા હતા. ક્રૂર વર્તનથી લોકોમાં ભયનો માહોલ જોવા મળ્યો હતો. પછી વિક્રમાદિત્યએ શકના શાસનનો અંત લાવીને પોતાનું શાસન સ્થાપ્યું. આ વિજયની યાદમાં વિક્રમ સંવતની રચના કરવામાં આવી હતી. આ પંચાંગની શરૂઆત રાજા વિક્રમાદિત્ય દ્વારા કરવામાં આવી હતી. જ્યોતિર્વિદાભરણ ગ્રંથ મુજબ, વિક્રમાદિત્યએ 57 બીસીમાં વિક્રમ સંવતમાં શાસન કર્યું હતું.
આ ઉપરાંત, કલ્હનની રાજતરંગિણી અનુસાર, 14મી એડીની આસપાસ કાશ્મીરમાં આંધ્ર યુધિષ્ઠિર વંશનો રાજા હતો. રાજા હિરણ્ય કોઈ સંતાન વિના મૃત્યુ પામ્યા. આ પછી અરાજકતા ફેલાઈ ગઈ. આ પછી રાજા વિક્રમાદિત્યએ ત્યાંના મંત્રીઓની સલાહ સાંભળી અને કાશ્મીર પર શાસન કરવાની જવાબદારી માતૃગુપ્તને આપી. નેપાળની વંશાવળી મુજબ નેપાળના રાજા અંશુવર્મનના સમયમાં રાજા વિક્રમાદિત્ય નેપાળ ગયા હોવાનો ઉલ્લેખ છે.
Trending News
વિક્રમ સંવતના આધારે પંચાંગ તૈયાર કરવામાં આવે છે
ભારતમાં વિક્રમ સંવતના આધારે બનાવેલ પંચાંગનો ઉપયોગ થાય છે. તેના આધારે જ હિંદુ ધર્મના તહેવારો અને તારીખો નક્કી કરવામાં આવે છે. વિક્રમ સંવત આપણા ઋતુચક્ર સાથે પણ સંબંધિત છે. આ સમયે વસંત શરૂ થાય છે. કુદરત નવા રંગોથી ખીલે છે. ઝાડમાં નવાં પાંદડાં ઉગે છે. આ આગમન સાથે વિક્રમ સંવત પણ શરૂ થાય છે. ખાસ વાત એ છે કે તેને ઋષિમુનિઓએ સર્વસમાવેશક રીતે તૈયાર કર્યું છે, તેથી તે કોઈ વિશેષ વ્યક્તિ પર નિર્ભર નથી.
નવસંવત્સરની પૂજાનું મહત્વ છે. હિન્દુ ધર્મમાં દરેક શુભ અને ધાર્મિક કાર્યમાં સંવત નામનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. સંવત્સરની મૂર્તિની સ્થાપના અને પૂજા કરવાનું પણ મહત્વ છે. સંવત્સરથી પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે કે આવનારું વર્ષ સુખમય રહે અને તમામ દુ:ખ, સમસ્યાઓ અને અનિષ્ટો દૂર થાય.
- ગુગલ ન્યુઝમાં Trishul News Gujarati ની અપડેટ મેળવવા ક્લિક કરો: Trishul News Gujarati
- નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે.
- વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.
- યુટ્યુબ ચેનલ સબસ્ક્રાઈબ કરીને જોતા રહો વિડીયો ન્યુઝ: Trishul News YouTube
- એન્ડ્રોઇડ એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati Android App આઈફોન માટે એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati iPhone App