અહિયાં આવેલા મંદિરમાં માતા દુર્ગા; મહાકાળી રૂપમાં થયા હતા પ્રગટ, પાંડવોએ પણ કર્યા હતા દર્શન- જાણો પૌરાણિક દર્શન

History of Kalkaji Mandir: કાળકાજી મંદિર દિલ્હીની સાથે સાથે સમગ્ર દેશમાં ખૂબ જ પ્રખ્યાત છે. દક્ષિણ દિલ્હીમાં આવેલું, આ મંદિર અરવલ્લી પર્વતમાળાના સૂર્યકુટ પર્વત પર છે, જ્યાં દેવી કાળકા માતા વિરાજમાન છે. કાળકાજી માતાનું મંદિર સિદ્ધપીઠોમાંનું એક ગણાય છે અને નવરાત્રિ દરમિયાન અહીં એકથી દોઢ લાખ ભક્તો દર્શન માટે આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ પીઠનું સ્વરૂપ સમયાંતરે બદલાતું રહે છે અને અહીં માતા દુર્ગાએ મહાકાળીના રૂપમાં પ્રગટ થઈને રાક્ષસોનો(History of Kalkaji Mandir) નાશ કર્યો હતો. માન્યતાઓ અનુસાર આ મંદિર 3000 વર્ષથી વધુ જૂનું છે. મંદિરમાં મોટી સંખ્યામાં લોકો પોતાના બાળકોના મુંડન કરાવવા માટે પણ આવે છે. ચાલો જાણીએ કાલકા મંદિરની ખાસ વાતો…

મંદિરનો ઇતિહાસ
લોટસ ટેમ્પલની નજીક બાંધવામાં આવેલ આ મંદિર કાળકા દેવીને સમર્પિત છે, જે દેવી શક્તિ અથવા દુર્ગાના અવતાર છે. કાળકાજી મંદિર સૌથી પ્રાચીન સિદ્ધપીઠોમાંનું એક છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ સ્થાન પર જ આદ્યશક્તિ મા ભગવતીએ મહાકાળીના રૂપમાં પ્રગટ થઈને રાક્ષસોનો વધ કર્યો હતો. વર્તમાન મંદિરની સ્થાપના બાબા બાલકનાથ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. એવું માનવામાં આવે છે કે વર્તમાન મંદિરનો જૂનો ભાગ 1764માં મરાઠાઓએ બાંધ્યો હતો.પાછળથી 1816 માં, અકબર બીજાએ તેનું પુનઃનિર્માણ કરાવ્યું.

શ્રી કૃષ્ણએ અહીં પાંડવો સાથે પૂજા કરી હતી
20મી સદી દરમિયાન, હિંદુ ધર્મના અનુયાયીઓ અને દિલ્હીમાં રહેતા વેપારીઓએ અહીં આસપાસ ઘણા મંદિરો અને ધર્મશાળાઓ બનાવી હતી. તે દરમિયાન આ મંદિરનું હાલનું સ્વરૂપ બનાવવામાં આવ્યું હતું. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે મહાભારત કાળમાં યુદ્ધ પહેલા ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ પાંડવોની સાથે અહીં દેવી ભગવતીની પૂજા કરી હતી. બાદમાં બાબા બાલકનાથે આ પર્વત પર તપસ્યા કરી હતી. ત્યારે માતા ભગવતીએ તેમને દર્શન આપ્યાં.

ઐતિહાસિક હવન કુંડ 300 વર્ષ જૂનો છે
મંદિર પિરામિડ આકારમાં બનાવવામાં આવ્યું છે. મંદિરનો મધ્ય ખંડ સંપૂર્ણપણે આરસના પથ્થરથી બનેલો છે. મંદિરમાં દેવીની પથ્થરની મૂર્તિ પણ છે. મુખ્ય મંદિરમાં 12 દરવાજા છે. આ 12 મહિના સૂચવે છે. દરેક દરવાજા પાસે માતાના વિવિધ સ્વરૂપો દર્શાવવામાં આવ્યા છે. ગ્રહણ દરમિયાન વિશ્વભરના મંદિરો બંધ રહે છે, જ્યારે કાળકાજી મંદિર ખુલ્લું રહે છે. અકબર બીજાએ આ મંદિરમાં 84 કલાક વિતાવ્યા હતા. આમાંના કેટલાક કલાકો હવે અસ્તિત્વમાં નથી. આ કલાકોની વિશેષતા એ છે કે દરેક કલાકનો અવાજ અલગ-અલગ હોય છે. આ ઉપરાંત મંદિરમાં 300 વર્ષ જૂનો ઐતિહાસિક હવન કુંડ પણ છે અને આજે પણ ત્યાં હવન કરવામાં આવે છે.