રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ(Russia-Ukraine War): ઘણા દિવસોની અટકળો પછી ગુરુવારે વહેલી સવારે રશિયા(Russia)એ યુક્રેન(Ukraine) પર હુમલો કર્યો. રશિયાના આ નિર્ણયથી આખી દુનિયા ચોંકી ગઈ હતી. તેના જવાબમાં અમેરિકા(US) સહિત ઘણા દેશોએ રશિયા પર કડક પ્રતિબંધો લગાવવાની જાહેરાત કરી છે. યુક્રેનથી અલગ થયા બાદ રશિયાએ જે બે ક્ષેત્રોને સ્વતંત્ર દેશનો દરજ્જો આપ્યો હતો, અમેરિકાએ અગાઉ તે બે ક્ષેત્રોને પ્રતિબંધિત કર્યા હતા. હવે આ હુમલા બાદ સીધા રશિયાને નિશાન બનાવતા પ્રતિબંધો લાદવામાં આવી રહ્યા છે. જોકે, રશિયા આ માટે ઘણા સમય પહેલા તૈયાર હતું. અમેરિકા અને પશ્ચિમી દેશોના પ્રતિબંધોથી બચવા માટે રશિયા છેલ્લા ઘણા સમયથી તૈયારી કરી રહ્યું હતું.
પ્રતિબંધની અસર ઘટાડવા માટે આ તૈયારી
ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઈન્ટરનેશનલ ફાઈનાન્સ(IIF)ના ડેપ્યુટી ચીફ ઈકોનોમિસ્ટ એલિના રિબાકોવા(Elina Ribakova) એ આ સંદર્ભમાં કેટલીક રસપ્રદ માહિતી આપી છે. તેણે શેર કરેલા આંકડા દર્શાવે છે કે રશિયા લાંબા સમયથી યુક્રેન પર હુમલો કરવાની તૈયારી કરી રહ્યું હતું. ક્રિમીઆ પરના હુમલા બાદ રશિયાને જે મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો તેની સામે બચાવ માટે તૈયારીઓ પહેલેથી જ કરવામાં આવી હતી. જ્યારે પુતિનને ખાતરી થઈ ગઈ કે અમેરિકા સહિત અન્ય દેશોના આર્થિક પ્રતિબંધોની અસરને સામાન્ય રાખવા માટે પગલાં લેવામાં આવ્યા છે, ત્યારે રશિયન સેનાને યુક્રેન સરહદ પર તૈનાત કરવામાં આવી હતી.
અમેરિકા અને પશ્ચિમી દેશોએ આ નિયંત્રણો લાદ્યા
રશિયા સામે લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધો બેંકિંગ અને નાણાકીય ક્ષેત્ર(Banking & Financial Sector) પર કેન્દ્રિત છે. પ્રતિબંધો લાદ્યા પછી, અમેરિકાએ પણ કહ્યું કે, તેનું લક્ષ્ય રશિયાને પૈસા માટે ઝંખવવાનું છે. આ માટે રશિયાની કેટલીક મોટી બેંકોની સાથે મોટા ઉદ્યોગપતિઓને પણ પ્રતિબંધના દાયરામાં લાવવામાં આવી રહ્યા છે. રશિયાને યુએસ અને વૈશ્વિક પેમેન્ટ મેસેજિંગની ઍક્સેસ પર પણ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. રશિયાની સેન્ટ્રલ બેંક ‘બેંક ઓફ રશિયા'(Bank Of Russia) પર પણ પ્રતિબંધ લગાવવાની તૈયારી છે.
રશિયન સેન્ટ્રલ બેંકે આ દેશોમાં એક્સપોઝર ઘટાડ્યું
રશિયાને સારો ખ્યાલ હતો કે જો તે યુક્રેન પર હુમલો કરશે તો આવી કાર્યવાહી થશે. રશિયન સેન્ટ્રલ બેંકે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં અન્ય દેશોમાં તેની સંપત્તિમાં ઘટાડો કર્યો છે. માર્ચ 2014 થી જૂન 2021 સુધીના ઉપલબ્ધ ડેટા અનુસાર, રશિયાની સેન્ટ્રલ બેંકે ફ્રાન્સ, યુએસ, જર્મની અને યુકે જેવા દેશોમાં તેના એક્સપોઝરમાં 50 ટકાથી વધુ ઘટાડો કર્યો છે. બીજી તરફ ચીન, જાપાન અને અન્ય દેશોમાં એક્સપોઝર વધ્યું હતું.
રશિયન સેન્ટ્રલ બેંકે એ જ રીતે વિદેશી હૂંડિયામણ(Forex Reserve) અનામત વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. વિદેશી મુદ્રા ભંડાર, જે આઠ વર્ષ પહેલા માત્ર $350 બિલિયન બચ્યો હતો, તે હવે $630 બિલિયન પર પહોંચી ગયો છે. રશિયાના વિદેશી વિનિમય અનામતનું આ સર્વકાલીન રેકોર્ડ સ્તર છે. સેન્ટ્રલ બેંકે કટોકટી માટે છેલ્લા આઠ વર્ષમાં ઘણું સોનું ખરીદ્યું છે. અન્ય દેશોમાં એક્સપોઝર ઘટાડ્યા પછી ભૌતિક સોનું ખરીદવામાં આવ્યું હતું અને તેનો સ્ટોક રશિયામાં બનાવવામાં આવ્યો હતો. યુરો અને ડૉલરનું એક્સપોઝર ઘટીને 12-14 ટકા થયું હતું. બીજી તરફ, સોનાનું એક્સપોઝર 25 ટકાની આસપાસ પહોંચ્યું હતું, જે 10 ટકાથી ઓછું હતું. ચીનની કરન્સી યુઆનમાં ઝીરો એક્સપોઝર હવે 10 ટકાને વટાવી ગયું છે.
રશિયાએ યુએસ બોન્ડ્સ પ્રત્યેનું તેનું એક્સપોઝર લગભગ શૂન્ય પર ઘટાડી દીધું છે. અમેરિકા અને તેના સાથીઓ તરફથી એક્સપોઝર ઘટાડવાની સાથે, કેટલાક દેશોમાં, ખાસ કરીને ચીનમાં એક્સપોઝરમાં વધારો, નવીનતમ વિકાસને જોતાં, એક મોટી વાર્તા કહે છે. ચીને યુક્રેન પર રશિયાના હુમલાને ‘હુમલો’ માનવાનો ઇનકાર કર્યો છે. અત્યાર સુધી ચીનની કૂટનીતિ રશિયાના આ પગલાના સમર્થનમાં છે. જો ચીન આવી જ રીતે રશિયાની તરફેણ કરતું રહેશે તો અમેરિકા અને તેના અન્ય સહયોગીઓના પ્રતિબંધોની અસર ઓછી થશે.
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે. અમારું ફેસબુક પેજ લાઈક કરો અને ફોન પર અપડેટ્સ મેળવતા રહો. વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.