December 18, 2024
Shankh ki Utpatti: શંખ હંમેશા સનાતન સંસ્કૃતિના અનેક પ્રતીકોમાંનું એક રહ્યું છે. પ્રાચીન સમયમાં દરેક ઘરમાં શંખનો ઉપયોગ થતો હતો. તેને દૈનિક પૂજામાં સ્થાન (Shankh ki Utpatti) આપવામાં આવ્યું હતું. માત્ર સાધુ સમુદાયમાં જ નહીં, ગૃહસ્થોના ઘરમાં પણ શંખ ફરજિયાત છે.
જ્યોતિષીઓના મતે શંખનો અવાજ મનુષ્ય માટે ઉપયોગી છે. તેમાં વાયુ પ્રદૂષણ દૂર કરવાની અદભૂત ક્ષમતા છે. આ જ કારણ છે કે કથા-પૂજા-આરતી અને પ્રવચન સમયે, સમુદાયના એકત્ર થયેલા સભ્યોના શ્વાસથી ફેલાતા પ્રદૂષણને દૂર કરવા માટે સૌપ્રથમ શંખ ફૂંકવાની પરંપરા છે. આ કારણે એકત્ર થયેલા સમુદાયનું ધ્યાન પણ એક તરફ ખેંચાય છે અને કેન્દ્રિત થાય છે. પ્રાચીન સમયમાં દરેક ઘરમાં શંખનો ઉપયોગ થતો હતો. તેને દૈનિક પૂજામાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું હતું. આજે પણ તમામ ઋષિ સમુદાયો અને દેવતાઓમાં શંખનું આગવું સ્થાન છે.
શંખની ઉત્પત્તિ કેવી રીતે થઈ?
શંખની ઉત્પત્તિ દેવતાઓ દ્વારા સમુદ્ર મંથન દરમિયાન પ્રાપ્ત ચૌદ રત્નોમાંથી એક તરીકે થઈ હતી. પંચજન્ય નામનો શંખ સમુદ્ર મંથન દરમિયાન પ્રાપ્ત થયો હતો, જે અદ્ભુત અવાજ, સ્વરૂપ અને ગુણોથી સંપન્ન હતો. ભગવાન વિષ્ણુએ પોતે તે ધારણ કર્યું હતું. ત્યારથી વિષ્ણુના શસ્ત્ર તરીકે શંખની પૂજા થવા લાગી. શંખ એ દરિયાઈ ગોકળગાય પ્રજાતિનો પ્રાણી પદાર્થ છે.
Trending News
શંખના કેટલા પ્રકાર છે?
દક્ષિણાવર્તી શંખનું પેટ દક્ષિણ તરફ ખુલ્લું છે. તેનું મોં બંધ હોવાથી તેનો ઉપયોગ રમવા માટે થતો નથી. તેને વગાડવું અશુભ માનવામાં આવે છે. તે ખાસ કરીને અર્ઘ્ય ચઢાવવા માટે વપરાય છે. ડાબી બાજુવાળા શંખનું પેટ ડાબી બાજુ ખુલ્લું છે. તેને રમવા માટે એક છિદ્ર છે. તેના અવાજને કારણે રોગ પેદા કરતા કીટાણુઓ નબળા પડી જાય છે અને ઘણી બીમારીઓ દૂર થઈ જાય છે. તે જે ઘરમાં રહે છે તે ઘરને દેવી લક્ષ્મીનું નિવાસસ્થાન માનવામાં આવે છે.
આપણા જીવનમાં શંખનાદની અસર
અથર્વવેદ અનુસાર શંખ ધ્વનિ અને શંખ જળની અસરથી વિઘ્ન પેદા કરતા તત્વો જેમ કે વિઘ્ન વગેરે દૂર થઈ જાય છે. રણવીર ભક્તિ રત્નાકરમાં શંખનાદ વિશે લખ્યું છે કે ધ્વનિ (નાદ) થી મોટો કોઈ મંત્ર નથી. ધ્વનિ ઉત્સર્જનની પદ્ધતિ જાણીને યોગ્ય સમયે તેનો ઉપયોગ કરવા જેવી કોઈ પૂજા નથી. કાયદા વગરનો અવાજ પણ નુકસાનકારક હોઈ શકે છે.
- ગુગલ ન્યુઝમાં Trishul News Gujarati ની અપડેટ મેળવવા ક્લિક કરો: Trishul News Gujarati
- નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે.
- વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.
- યુટ્યુબ ચેનલ સબસ્ક્રાઈબ કરીને જોતા રહો વિડીયો ન્યુઝ: Trishul News YouTube
- એન્ડ્રોઇડ એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati Android App આઈફોન માટે એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati iPhone App