April 03, 2025
What is waqf: તમામ વિરોધ વચ્ચે કેન્દ્ર સરકારે વક્ફ બોર્ડ સંશોધન બિલ લોકસભામાં રજૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ બિલ 2 એપ્રિલના રોજ એટલે કે આજે રજૂ (What is waqf) કરવામાં આવશે. સંસદીય બાબતો અને લઘુમતી કલ્યાણ મંત્રી કિરેન રિજિજુએ 8 ઑગસ્ટ, 2024ના રોજ લોકસભામાં આ બિલ રજૂ કર્યું હતું, જેને વિપક્ષના હોબાળા બાદ સંયુક્ત સંસદીય સમિતિ(JPC)ને મોકલવામાં આવ્યું હતું.
સંસદીય સમિતિમાં કુલ 44 સુધારા રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાંથી લગભગ 14 સુધારાને જગદંબિકા પાલની આગેવાની હેઠળની JPC દ્વારા સ્વીકારવામાં આવ્યા હતા. સંશોધિત બિલને કેબિનેટ દ્વારા પહેલા જ મંજૂરી આપવામાં આવી છે. હવે આ બિલ આજે રજૂ થવા જઈ રહ્યું છે, તો તે પહેલા વક્ફ સાથે જોડાયેલી મહત્ત્વપૂર્ણ બાબતો જાણી લઈએ.
વક્ફ શું છે?(What is waqf)
વક્ફ એ અરબી ભાષામાંથી ‘વકુફા’ શબ્દ પરથી આવ્યો છે. વકુફાનો અર્થ થાય છે રોકવું. તેના પરથી બન્યો ‘વક્ફ’ એટલે કે ‘સાચવવું’. જો આપણે તેને કાયદાકીય દૃષ્ટિએ જોઈએ તો, વક્ફ એટલે ‘ઇસ્લામમાં, જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ ધાર્મિક કારણોસર પોતાની મિલકત દાન કરે છે, તો તેને વક્ફ એટલે કે સંપત્તિનું એન્ડોમેન્ટ કહેવામાં આવે છે.’ પછી તે થોડા રૂપિયા હોય, મિલકત હોય, કિંમતી ધાતુ હોય કે ઘર, મકાન કે જમીન. આ દાનમાં આપેલી મિલકતને ‘અલ્લાહની મિલકત’ કહેવાય છે અને જે વ્યક્તિ પોતાની મિલકત વક્ફને આપે છે તેને ‘વકીફા’ કહેવાય છે. વકીફા અથવા વક્ફ દ્વારા દાનમાં આપવામાં આવેલી આ મિલકતો વેચી શકાતી નથી અને તેનો ધર્મ સિવાયના અન્ય હેતુ માટે ઉપયોગ કરી શકાતો નથી.
રાજ્ય સ્તરે રચાયેલ વક્ફ બોર્ડ રાખે છે વક્ફ મિલકતોની સંભાળ
વક્ફ મિલકતોના વહીવટ માટે વક્ફ બોર્ડ છે. આ સ્થાનિક અને રાજ્ય સ્તરે બનાવવામાં આવે છે. ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર જેવા રાજ્યોમાં પણ અલગ-અલગ શિયા અને સુન્ની વક્ફ બોર્ડ છે. રાજ્ય સ્તરે રચાયેલ વક્ફ બોર્ડ આ વક્ફ મિલકતોની સંભાળ રાખવી, તેની જાળવણી કરવી, તેમાંથી થતી આવકની સંભાળ રાખવી વગેરે જેવું કામ કરે છે.
Trending News
કેન્દ્રીય સ્તરે, સેન્ટ્રલ વક્ફ કાઉન્સિલ રાજ્યોના વક્ફ બોર્ડને માર્ગદર્શિકા આપવાનું કામ કરે છે. દેશભરમાં બનેલા કબ્રસ્તાનો વક્ફ જમીનનો ભાગ છે. દેશભરમાં લગભગ 30 વક્ફ બોર્ડ છે, જે રાજ્ય અથવા કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં વક્ફ મિલકતોનું સંચાલન કરે છે.
ભારતમાં વક્ફની પરંપરા ક્યારે શરુ થઈ?
ભારતમાં વક્ફની શરુઆત ઇસ્લામના આગમન સાથે થઈ હોવાનું કહેવાય છે. તેનો ઇતિહાસ 12મી સદીમાં દિલ્હી સલ્તનતના સમય સાથે જોડાયેલો છે અને ભારતમાં આઝાદી પછી 1954માં પહેલીવાર વક્ફ ઍક્ટ બનાવવામાં આવ્યો હતો અને ત્યારબાદ વર્ષ 1995માં આ ઍક્ટમાં કેટલાક સુધારા કરવામાં આવ્યા હતા. ત્યારબાદ નવો વક્ફ કાયદો બનાવવામાં આવ્યો અને વર્ષ 2013માં પણ તેમાં ઘણા ફેરફારો કરવામાં આવ્યા.
વક્ફ બિલમાં શું ફેરફાર સૂચવવામાં આવ્યા છે?
1. વક્ફ મિલકતોની નોંધણીઃ જિલ્લા કલેક્ટર પાસે વક્ફ મિલકતોની નોંધણી કરાવવી ફરજિયાત રહેશે જેથી તેની સાચી કિંમત અને સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરી શકાય.
2. બોર્ડના સભ્યો: નવા બિલ મુજબ, વક્ફ બોર્ડના તમામ સભ્યો હવે સરકાર દ્વારા નોમિનેટ કરવામાં આવશે. આમાં બિન-મુસ્લિમ લોકો પણ બોર્ડના સભ્ય બની શકે છે અને ઓછામાં ઓછા બે સભ્યો બિન-મુસ્લિમ હોવા જોઈએ. આ સિવાય વક્ફ બોર્ડના સીઈઓ પણ બિન-મુસ્લિમ હોઈ શકે છે.
3. મહિલાઓની ભાગીદારીઃ આ બિલમાં એવો પણ પ્રસ્તાવ છે કે વક્ફ બોર્ડમાં મહિલાઓની ફરજિયાત ભાગીદારી હોવી જોઈએ, જેથી સમુદાયમાં સમાનતા અને પ્રતિનિધિત્વ લાવી કરી શકાય.
આ બિલ પર વિપક્ષ અને મુસ્લિમ સમાજનો વિરોધ શા માટે?
જો કે સરકાર ટ્રાન્સપરન્સી લાવવા માટે આ સુધારો કરી રહી છે. પરંતુ મુસ્લિમ સમુદાય અને વિપક્ષ તેનો વિરોધ કરી રહ્યા છે. તેમનું કહેવું છે કે આ સુધારાથી વક્ફ બોર્ડના કામકાજમાં સરકારની દખલગીરી વધશે અને તેનાથી ધાર્મિક બાબતોમાં સરકારની દખલગીરી વધશે. ઘણા લોકો માને છે કે આનાથી મુસ્લિમ સમુદાયની સ્વતંત્રતા પર પણ અસર થશે અને વક્ફ બોર્ડમાં સત્તાનું કેન્દ્રીકરણ થશે, જે લોકતાંત્રિક મૂલ્યોને નુકસાન પહોંચાડશે.
શું વક્ફ ટ્રિબ્યુનલના નિર્ણયને પડકારી શકાય?
હા, વક્ફ ટ્રિબ્યુનલ દ્વારા આપવામાં આવેલા નિર્ણયને હાઇકોર્ટમાં પડકારી શકાય છે. હાઇકોર્ટ આ નિર્ણયને સુધારી અથવા બદલી શકે છે. હવે જોવાનું એ રહે છે કે આ સુધારા કાયદાનો આખરે અમલ કેવી રીતે થાય છે અને તેની શું અસર થાય છે.
- ગુગલ ન્યુઝમાં Trishul News Gujarati ની અપડેટ મેળવવા ક્લિક કરો: Trishul News Gujarati
- નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે.
- વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.
- યુટ્યુબ ચેનલ સબસ્ક્રાઈબ કરીને જોતા રહો વિડીયો ન્યુઝ: Trishul News YouTube
- એન્ડ્રોઇડ એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati Android App આઈફોન માટે એપ ડાઉનલોડ કરો: Trishul News Gujarati iPhone App