શા માટે ભગવાન રામે લીધી હતી જળ સમાધી; જાણીએ તેના મૃત્યુ સાથે જોડાયેલા પૌરાણિક તથ્યો

Bhagwan Ram Jal Samadhi: આપણે બધા જાણીએ છીએ કે ભગવાન ન તો જન્મ લઈ શકે છે અને ન તો મૃત્યુ પામી શકે છે, તે ફક્ત તેની લીલા કરવા માટે આ પૃથ્વી પર દેખાય છે અને લીલાના અંત પછી, વૈકુંઠમાં પાછા ફરે છે. રામાયણમાં ભગવાન રામના જીવનની ઘટનાઓ (Bhagwan Ram Jal Samadhi) અને તેમના બલિદાનનો વિગતવાર ઉલ્લેખ છે. ભગવાન રામે સરયુ નદીમાં જલ સમાધિ લીધી ત્યારે એક મહત્વપૂર્ણ ઘટના છે. તેમનું મહાન બલિદાન અને નિષ્કલંક વ્યક્તિત્વ આ ઘટના પરથી સમજી શકાય છે. તો ચાલો જાણીએ એ પીડાદાયક ઘટના વિશે જ્યારે ભગવાન રામે વૈકુંઠ જવા માટે સરયુજીમાં જલ સમાધિ લીધી.

પ્રથમ વાર્તા અનુસાર
જ્યારે માતા સીતાએ પવિત્રતાની કસોટીમાંથી પસાર થયા પછી પણ ભગવાન શ્રી રામ દ્વારા ત્યજી દેવાની પીડા સહન કરી, ત્યારે તેણે પોતાના બે પુત્રો લવ અને કુશને ભગવાન રામ પાસે મોકલ્યા. આ પછી માતા સીતાએ પૃથ્વીમાં સમાઈ જવાનું નક્કી કર્યું. ભગવાન રામ આ દુ:ખ સહન ન કરી શક્યા અને યમરાજની અનુમતિથી તેમણે સરયુ નદીના ગુપ્તાર ઘાટમાં જળ સમાધિ લીધી. આ ઘટના ભગવાન રામમાં ઊંડી તપસ્યા અને શરણાગતિની લાગણી દર્શાવી હતી.

બીજી વાર્તા અનુસાર
ભગવાન રામે પણ તેમના ભાઈ લક્ષ્મણના વિયોગ વખતે જલ સમાધિ લીધી હતી. આ કથામાં યમરાજ સંતના રૂપમાં અયોધ્યા પધાર્યા અને શ્રી રામ સાથે ગુપ્ત મંત્રણા કરવા કહ્યું. લક્ષ્મણ, જે ભગવાન રામના આદેશનું પાલન કરવા માટે મક્કમ હતા, તેમણે દુર્વાસા ઋષિને શયનખંડમાં પ્રવેશવાની મંજૂરી આપતા નથી. પરંતુ ઋષિના ક્રોધ પછી લક્ષ્મણે તેમના જીવની પરવા કર્યા વિના તેમને અંદર આવવા દીધા, જેના કારણે ભગવાન રામનું વચન ભંગ થઈ ગયું. આ કારણથી ભગવાન રામે લક્ષ્મણને રાજ્યમાંથી હાંકી કાઢ્યા અને લક્ષ્મણે સરયૂ નદીમાં જળ સમાધિ લીધી. આ પછી ભગવાન રામ પણ દુઃખી થયા અને જળ સમાધિ લેવાનું નક્કી કર્યું. આ ઘટનાઓ સાબિત કરે છે કે શ્રી રામનું જીવન ત્યાગ, બલિદાન અને ધર્મ પ્રત્યેની નિષ્ઠાથી ભરેલું હતું. તેમનું જીવન દરેક વ્યક્તિ માટે આદર્શ અને પ્રેરણા સ્ત્રોત બની રહે છે.

ભગવાન રામે મહર્ષિ વશિષ્ઠ પાસેથી આજ્ઞા લીધી
રામાવતારની બધી લીલાઓ પૂરી કર્યા પછી, ભગવાન રામ વૈકુંઠમાં પાછા ફરવાની અનુમતિ મેળવવા તેમના ઉપકુલપતિ મહર્ષિ વશિષ્ઠના આશ્રમમાં પહોંચ્યા અને ગુરુદેવે તેમને અનુમતિ આપી. તે જ સમયે, અયોધ્યાના તમામ લોકો ત્યાં પહોંચી ગયા અને ભગવાન રામને તેમની સાથે વૈકુંઠ જવા માટે વિનંતી કરવા લાગ્યા, તેઓએ કહ્યું કે જો રામ તેમને સાથે નહીં લઈ જાય તો તે જ ક્ષણે તેઓ બધા પોતાનો જીવ આપી દેશે. આ સાંભળીને મહર્ષિ વશિષ્ઠ બોલ્યા, “આ લોકો સામાન્ય લોકો નથી પણ તમારા જ લોકો છે, તેમાંના ઘણા દેવોના પુત્રો છે, ઘણા તેજસ્વી યક્ષો, ગંધર્વો, કિન્નરો વગેરે છે જેમણે તમારી આ લીલા પછી પૂર્ણ કરી છે. ભગવાન બ્રહ્મા પાસેથી વરદાન મેળવીને તે માનવ સ્વરૂપે પ્રગટ થયા છે, તેથી હવે કૃપા કરીને તેમની ઇચ્છા પૂર્ણ કરો.

ભગવાને ચતુર્ભુજ સ્વરૂપ બનાવ્યું
આ સાંભળીને ભગવાન રામે બધાને સાથે જવાનો આદેશ આપ્યો, જેનાથી બધા લોકોમાં ખુશીની લહેર ફેલાઈ ગઈ. હવે ભગવાન રામ તમામ સૈનિકો સાથે સરયુજીના કિનારે પહોંચ્યા. ત્યારપછી જેમ ભગવાન રામ સરયુજીમાં પ્રવેશ્યા કે તરત જ બ્રહ્માજી પ્રગટ થયા અને ભગવાનને તેમના ચાર ભુજાઓવાળા રૂપમાં આવવા કહ્યું, જેને જોઈને ત્યાં હાજર તમામ લોકોને લાભ થયો અને તે જ ક્ષણે ભગવાન શ્રીનું વાહન ગરુણ. હરિ, ત્યાં પધાર્યા અને ભગવાન તેના પર બેઠા.

દરેકને મનોકામના પૂર્ણ કરવાના આશીર્વાદ આપ્યા
આ પછી ભગવાને વિભીષણને લંકા પર ધાર્મિક રીતે શાસન કરવાનો આદેશ આપ્યો અને હનુમાનજીને પૃથ્વી પર રહેવા અને તેમની ઇચ્છા મુજબ હરિનામનો જાપ ચાલુ રાખવાનો આદેશ આપ્યો. જામવંત જીને દ્વાપરયુગના અંત સુધી પૃથ્વી પર રહેવાનું કહેવામાં આવ્યું અને સુગ્રીવને તેમની ઈચ્છા મુજબ તેમની સાથે રહેવાનું વરદાન આપ્યું.

નામ સંકિર્તનનું મહત્વ જણાવ્યું
ભગવાને ભગવાન બ્રહ્માને તમામ દિવ્ય વિષયોને શ્રેષ્ઠ વિશ્વ પ્રદાન કરવાનો આદેશ આપ્યો, ત્યારબાદ ભગવાન શ્રી હરિ બધા ભક્તો સાથે વૈકુંઠ પહોંચ્યા. વિદાય લેતી વખતે ભગવાને કળિયુગમાં નામ સંકિર્તનનો મંત્ર પણ આપ્યો જેનાથી વ્યક્તિ સરળતાથી ભગવાનની પ્રાપ્તિ કરી શકે છે.