આચાર્ય ચાણક્યએ તેની નીતિશાસ્ત્રના એક શ્લોક દ્વારા કહ્યું છે કે, વ્યક્તિની બુદ્ધિ અને ડહાપણ તેને ખરાબ સમયમાં છોડી દે છે. જ્યારે અન્ય કલમોમાં તેણે સંપત્તિ અને શ્રેષ્ઠ ગુણો કરતા વધુ અસરકારક અને મહત્વપૂર્ણ ગુણોનું વર્ણન કર્યું છે. તેથી જ તેઓ કહે છે કે, આવી સ્થિતિમાં વ્યક્તિની પાસે ઘણા પૈસા છે કે નહીં તે વાંધો નથી.
न निर्मिता केन न दृष्टपूर्वा न श्रूयते हेममयी कुरङ्गी ।
तथाऽपि तृष्णा रघुनन्दनस्य विनाशकाले विपरीतबुद्धिः॥
આ શ્લોક દ્વારા આચાર્ય ચાણક્ય કહે છે કે, ખરાબ સમયમાં વ્યક્તિની બુદ્ધિ અને ડહાપણ તેને છોડી દે છે. તેઓ કહે છે કે, કોઈ વિદ્વાન વ્યક્તિ કટોકટીમાં વિચારવા અને સમજવાની શક્તિ પણ ગુમાવે છે. આ સંદર્ભમાં ચાણક્યએ એક ઉદાહરણ આપતાં કહ્યું કે, સંકટથી ઘેરાયેલી વ્યક્તિ એ જ રીતે ભગવાન રામ સુવર્ણ હરણનો પીછો કરતી હોય તે રીતે અંતકરણને રદબાતલ કરી દે છે. ત્યાં કોઈ સુવર્ણ હરણ નથી તે જાણ્યા પછી પણ તેઓ તેને મારવા તેની પાછળ દોડે છે. એટલે કે, ખરાબ સમયમાં બુદ્ધિશાળી લોકો પણ અયોગ્ય કામ કરે છે.
गुणैरुत्तमतां याति नोच्चैरासनसंस्थिताः ।
प्रासादशिखरस्थोऽपि काकः किं गरुडायते ॥
આ શ્લોકમાં આચાર્ય ચાણક્યએ શ્રેષ્ઠ ગુણો અને સત્યતાના મહત્વને સ્વીકાર્યું છે. તેઓ કહે છે કે, આને કારણે જ એક સામાન્ય વ્યક્તિ શ્રેષ્ઠતાના શિખર તરફ આગળ વધે છે. જેમ કોઈ બિલ્ડિંગની છત પર બેસવાથી કાગડો કિકિયારો કરતો નથી, તે જ રીતે ઊચા પદ પર બેઠેલ વ્યક્તિ મહાન નથી. મહાનતા માટે સારા લોકો અને સત્ય હોવું જરૂરી છે. આ દ્વારા તે નીચી જાતિમાં જન્મ્યા પછી પણ સમાજમાં આદર મેળવે છે.
गुणा: सर्वत्र पूज्यन्ते न महत्योऽपि सम्पद:।
पूर्णेन्दु किं तथा वन्द्यो निष्कलंको यथा कृश:।।
સંપત્તિ અને ઉત્તમ ગુણોમાંથી ચાણક્યએ ગુણોને વધુ અસરકારક અને મહત્વપૂર્ણ કહ્યું છે. તેઓ કહે છે કે, સમાજમાં ગુણો દ્વારા માનવીનું સન્માન કરવામાં આવે છે. આ માટે પૂરતા પૈસા હોવા અથવા ન હોવાનો કોઈ અર્થ નથી. ચાણક્ય કહે છે કે, જેમ પૂર્ણ ચંદ્રની જગ્યાએ બીજા ચંદ્રની પૂજા કરવામાં આવે છે.તેવી જ રીતે સદ્ગુણોવાળી વ્યક્તિ ગરીબ અને નીચી કુળની હોવા છતાં પૂજા કરવામાં આવે છે.
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે. લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ તમારા ફોન પર સૌથી પહેલા મેળવવા માટે આજે જ ડાઉનલોડ કરો ત્રિશુલ ન્યુઝની એન્ડ્રોઇડ એપ મોબાઇલ એપ્લિકેશન. અથવા Google Play Store માં જઈને Trishul News સર્ચ પણ કરી શકો છો. https://play.google.com/store/apps/details?id=com.trishul.news અમારું ફેસબુક પેજ લાઈક કરો અને ફોન પર અપડેટ્સ મેળવતા રહો. અમારા ટેલીગ્રામ ગ્રુપ માં જોડાઈને મેળવો તમામ અપડેટ: https://t.me/trishulnews ગુગલ ન્યુઝમાં ફોલો કરો: https://news.google.com/publications/CAAqBwgKMPbxlQswiZWtAw?hl=en-IN&gl=IN&ceid=IN:en