સ્વતંત્રતા પૂર્વે જ આ ક્રાંતિકારી મહિલાએ વિદેશની ધરતી પર ભારતનો રાષ્ટ્રધ્વજ લહેરાવીઆઝાદીનું રણશિંગુ ફૂંક્યું હતું

બ્રિટિશ શાસન(British rule) વર્ષોથી ભારત(India) પર કબજો કર્યો હતો. પરંતુ જ્યારે ભારતીયોએ અંગ્રેજોના શોષણ સામે અવાજ ઉઠાવ્યો હતો ત્યારે અંગ્રેજ સરકારે દેશ છોડવો પડ્યો હતો. 15 ઓગસ્ટ 1947ના રોજ દેશ આઝાદ(freedom) થયો હતો. આ દિવસ દરેક ભારતીય માટે ખુબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આવી સ્થિતિમાં દર વર્ષે 15 ઓગસ્ટને સ્વતંત્રતા દિવસ(independence day) તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. ભારત તેનો 76મો સ્વતંત્રતા દિવસ ઉજવી રહ્યું છે. આ દિવસે ભારતના વડાપ્રધાન(Prime Minister) લાલ કિલ્લા(Red Fort) પરથી ધ્વજ(flag) ફરકાવે છે.

સમગ્ર દેશ આ વર્ષ આઝાદીનો અમૃત મહોત્સવ તરીકે ઉજવી રહ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં સરકારી, બિનસરકારી અને ખાનગી ઓફિસોની સાથે લોકોના ઘરો અને કોલોનીઓમાં પણ ત્રિરંગો લહેરાવવામાં આવ્યો છે. સર્વત્ર ત્રિરંગાનો માહોલ જોવા મળ્યો છે. આઝાદી પછી, ભારતીય ધ્વજને કોઈ ખાસ પ્રસંગે ફરકાવી શકાય છે, પરંતુ ભારતના ઈતિહાસમાં એક સમય એવો પણ આવ્યો છે, જ્યારે દેશની આઝાદીના વર્ષો પહેલા ભારતનો ધ્વજ ફરકાવવામાં આવ્યો હતો.

તે સમયગાળા દરમિયાન જ્યારે ગુલામ ભારતમાં દેશનો ધ્વજ લહેરાવવાની મંજૂરી ન હતી, ત્યારે એક ક્રાંતિકારી મહિલાએ વિદેશમાં જઈને ભારતનો પ્રથમ ધ્વજ ફરકાવ્યો હતો. આવો જાણીએ એ ક્રાંતિકારી ભારતીય મહિલા વિશે, જેમણે આઝાદીના 40 વર્ષ પહેલા વિદેશમાં ભારતનો ધ્વજ ફરકાવ્યો હતો અને ભારતનો પહેલો ધ્વજ કેવો દેખાતો હતો, દેશના પ્રથમ ધ્વજનો ઈતિહાસ શું છે.

ભારતનો ધ્વજ સૌપ્રથમ ક્યારે અને ક્યાં ફરકાવવામાં આવ્યો:
ભારતની આઝાદીના 40 વર્ષ પહેલા એટલે કે 22 ઓગસ્ટ 1907ના રોજ જર્મનીના સ્ટુટગાર્ટ શહેરમાં પ્રથમ વખત ભારતનો ધ્વજ ફરકાવવામાં આવ્યો હતો. અહીં સાતમી આંતરરાષ્ટ્રીય સમાજવાદી કોંગ્રેસના કાર્યક્રમમાં ભારતીય ધ્વજ લહેરાવીને સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામની માંગ ઉગ્ર બની હતી.

ભારતનો પ્રથમ ધ્વજ કોણે ફરકાવ્યો:
જર્મનીમાં ભારતનો પહેલો ધ્વજ એક મહિલા દ્રારા ફરકાવવા આવ્યો હતો. આ મહિલાનું નામ ભીકાજી કામા હતું. ભીકાજી કામા ભારતીય મૂળની એક પારસી મહિલા હતા, જેમણે તે સમયગાળા દરમિયાન લંડનથી જર્મની અને અમેરિકાનો પ્રવાસ કર્યો હતો અને ભારતની આઝાદીની તરફેણમાં પોતાનો અવાજ ઘણા દેશોમાં ફેલાવ્યો હતો. ભીકાજી કામા પેરિસથી ‘વંદે માતરમ’ પત્રો પ્રકાશિત કરતા હતા, જે પ્રભાવશાળી ભારતીયોમાં ખૂબ લોકપ્રિય હતા.

ભીકાજી કામા જીવનચરિત્ર:
ભીકાજી કામાનો જન્મ 24 સપ્ટેમ્બર 1861ના રોજ મુંબઈ, મહારાષ્ટ્રમાં થયો હતો. ભીકાજી કામામાં નાનપણથી જ કુટી કુટીને દેશભક્તિની લાગણી ભરેલી હતી. 1896માં મુંબઈમાં પ્લેગ ફાટી નીકળ્યો હતો. તે દરમિયાન ભીકાજી કામાએ દર્દીઓની સેવામાં સહયોગ આપ્યો હતો. લોકસેવામાં રોકાયેલા ભીકાજી કામાને પોતે પ્લેગનો ભોગ બન્યા હતા. જોકે, સારવાર બાદ તે સ્વસ્થ થઈ ગયા અને પછી દેશની સેવા કરવા ગયા હતા. આંખોમાં આઝાદીનું સપનું ધરાવતા ભીકાજી કામાએ 13 ઓગસ્ટ, 1936ના રોજ આ દુનિયાને અલવિદા કહી દીધું.

દેશનો પ્રથમ ધ્વજ કેવો હતો:
આજે ભારતનો રાષ્ટ્રધ્વજ ત્રિરંગો છે, જેને પિંગાલી વેંકૈયાએ ડિઝાઇન કર્યો હતો. ત્રિરંગામાં ત્રણ રંગોની સાથે સાથે વાદળી રંગનું અશોક ચક્ર પણ આપવામાં આવ્યું છે. પરંતુ 1947 પહેલા ભારતીય ધ્વજમાં ઘણા ફેરફારો થયા હતા. જર્મનીમાં લહેરાવવામાં આવેલો પહેલો ભારતીય ધ્વજ પણ ત્રણ રંગોનો હતો પરંતુ આજની જેમ ત્રિરંગો ન હતો.

ભારતના પ્રથમ ધ્વજ દ્વારા દેશના વિવિધ ધર્મોની લાગણીઓ અને સંસ્કૃતિને સમાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. તેમાં લીલા, પીળા અને લાલ રંગોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો, જે ઇસ્લામ, હિંદુ અને બૌદ્ધ ધર્મનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. આ ધ્વજની મધ્યમાં દેવનાગરી લિપિમાં(સંસ્કૃતમાં) ‘વંદે માતરમ’ લખવામાં આવ્યું હતું.

નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે. અમારું ફેસબુક પેજ લાઈક કરો અને ફોન પર અપડેટ્સ મેળવતા રહો. વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.