November 05, 2024
તમે ગામડાઓમાં ગાયના છાણના ઢગલા જોયા જ હશે. શહેરોમાં પણ અનેક ગૌશાળાઓની બહાર ગાયનું છાણ પથરાયેલું હોય છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ગાયના છાણમાંથી નવા ઉત્પાદનો બનાવવાની પહેલ શરૂ થઈ છે. ઘણી સરકારો પણ આ વસ્તુને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. પંજાબના પટિયાલાના રહેવાસી કાર્તિક પાલે આવી જ એક અનોખી પહેલ કરી છે. તેમણે ગાયના છાણમાંથી લાકડું અને છાણ પાવડર બનાવવાનું મશીન તૈયાર કર્યું છે. જેના કારણે ગૌપાલકો અને ખેડૂતોની આવકમાં વધારો થયો છે, સાથે જ કાર્તિક પણ ઘણી કમાણી કરી રહ્યો છે. છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં, તેઓએ દેશભરમાં 10,000 થી વધુ મશીનો વેચ્યા છે.
31 વર્ષીય કાર્તિકે ઇલેક્ટ્રિકલ એન્જિનિયરિંગનો અભ્યાસ કર્યો છે. વર્ષ 2014માં તેને કેનેડા જવાની ઓફર પણ મળી હતી, પરંતુ તેના પિતાએ ના પાડી દીધી હતી. કાર્તિકના પિતા જનરેટર અને મોટર બનાવતા હતા અને ખેડૂતોને સપ્લાય કરતા હતા. કાર્તિક પણ તેની સાથે જોડાયો અને કામ કરવા લાગ્યો. જો કે તેણે એ કામમાં બહુ રસ લીધો ન હતો.
Trending News
તેઓ કહે છે કે, આ કામ મોસમી હતું. જ્યારે ખેતીની સિઝન હતી ત્યારે વર્ષમાં માત્ર 3-4 મહિના જ કામ કરવું પડતું હતું. તે પછી તે ખાલી હાથે બેસી રહેતો હતો. તેથી હું કંઈક બીજું કરવા માંગતો હતો. પિતાજીએ પણ પરવાનગી આપી કે તારે બીજું કામ કરવું હોય તો કરી શેક છે. આ પછી મેં ઘાસચારો કાપવાનું મશીન બનાવ્યું અને ખેડૂતોને સપ્લાય કરવાનું શરૂ કર્યું. જોકે મને આમાં કઈ ખાસ રસ દેખાતો નહોતો.
કાર્તિક કહે છે કે, એકવાર હું ઘાસચારો કટિંગ મશીનની ડિલિવરી માટે ગયો હતો. ત્યાં તેણે જોયું કે ગાયના છાણના ઢગલા હતા. ગૌશાળાઓ ગાયના છાણનું યોગ્ય સંચાલન કરી શકતી ન હતી. તેમના માટે ગાયનું છાણ એક પડકાર સમાન હતું. ત્યારપછી મેં પ્લાનિંગ કરવાનું શરૂ કર્યું કે આ માટે મારે કોઈ મશીન બનાવવું જોઈએ, જેથી ગોબર મેનેજમેન્ટની સમસ્યા પણ દૂર થઈ શકે અને તેનાથી આવક પણ થઈ શકે.
મેક્રોની મશીનની તર્જ પર એક નવું મશીન બનાવવામાં આવ્યું હતું
કાર્તિક કહે છે કે, અમે વર્મીસીલી બનાવતા મશીનો જોયા છે. તેમાં લોટ નાખવામાં આવે છે અને વર્મીસીલી બહાર આવે છે. મનમાં વિચાર આવ્યો કે જો આપણે વર્મીસીલી મેકિંગ મશીન જેવું મશીન બનાવીએ, જેમાં ગાયનું છાણ ઉમેરીને નવી પ્રોડક્ટ બનાવવામાં આવે તો આ સમસ્યાને ઘણી હદે દૂર કરી શકાય છે. આ પછી, વર્ષ 2018 માં, કાર્તિકે વર્મીસીલી બનાવવાના મશીનની તર્જ પર એક મોટું મશીન તૈયાર કર્યું. આ મશીન દ્વારા તેઓએ ગાયના છાણમાંથી લાકડું બનાવવાનું શરૂ કર્યું.
તેમનો આઈડિયા ઈનોવેટિવ હતો અને તેની કિંમત વધારે ન હોવાથી તેનું મોડલ ટૂંક સમયમાં જ હિટ થઈ ગયું. અનેક ગૌશાળાના લોકોએ તેમનો સંપર્ક કર્યો. સૌથી પહેલા તેણે પોતાનું મશીન જયપુર મોકલ્યું. જે બાદ હરિયાણા ગો સર્વિસ કમિશને તેમનો સંપર્ક કર્યો. જેના દ્વારા તેણે હરિયાણાની અનેક ગૌશાળાઓમાં પોતાનું મશીન લગાવ્યું. આ પછી, તેણે સોશિયલ મીડિયા પર તેના મશીનના ફોટા અને વીડિયો પણ અપલોડ કરવાનું શરૂ કર્યું. જેનો તેને ખૂબ જ સારો પ્રતિસાદ મળ્યો હતો. લોકો ઘણી જગ્યાએથી મશીન માટે ઓર્ડર આપવા લાગ્યા.
ગાયના છાણમાંથી બનતા લાકડાને કારણે ખેડૂતોની આવક વધી
કાર્તિક કહે છે કે, આ મશીનમાં બેથી ત્રણ દિવસનું ગાયનું છાણ નાખવામાં આવે છે અને તેમાંથી છાણનું લાકડું બહાર આવે છે. જેને તડકામાં સૂકવ્યા બાદ વાપરી શકાય છે. આ લાકડાનો ઉપયોગ હવન, પૂજા, દહન અને સ્મશાનમાં વપરાતા લાકડાની જગ્યાએ કરવામાં આવી રહ્યો છે. અત્યારે તેની સારી માંગ છે. કાર્તિકે અત્યાર સુધીમાં 9 હજારથી વધુ ગોબર બનાવવાના મશીનો સપ્લાય કર્યા છે. આ મશીનની કિંમત લગભગ 65 હજાર રૂપિયા છે. તેને ચલાવવા માટે બે લોકોની જરૂર પડે છે.
તેઓ કહે છે કે આ મશીન ખેડૂતો માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થયું છે. જે ખેડૂતોને અગાઉ કોઇપણ પૈસા વગર પોતાનું છાણ અહીં-ત્યાં ફેંકવાની ફરજ પડી હતી. આ મશીનની મદદથી તેઓ ગાયના છાણમાંથી લાકડું બનાવીને સારી કમાણી કરવા લાગ્યા છે. ગાયના છાણમાંથી બનાવેલ લાકડું સરળતાથી 3-4 રૂપિયા પ્રતિ કિલો વેચાય છે. ગૌશાળાના સંચાલકો માટે તે વરદાન સમાન છે, કારણ કે ત્યાં દરરોજ સેંકડો કિલો છાણનું ઉત્પાદન થાય છે, જેનું સંચાલન કરવું ખૂબ જ મુશ્કેલ કામ હતું. હવે તેઓ તેનાથી સારી એવી કમાણી કરી રહ્યા છે.
ખેડૂતોની માંગના આધારે છાણ સૂકવવાનું મશીન બનાવ્યું
કાર્તિક કહે છે કે, આ મશીન પછી ખેડૂતોએ મને કહ્યું ‘તમે છાણ સૂકવવાનું મશીન બનાવો, કારણ કે લાકડું બનાવવા માટે આપણને બે-ત્રણ દિવસ જૂનું ગાયનું છાણ અને ભીના છાણને 2-3 દિવસ મેનેજ કરવું મુશ્કિલ છે. આ પછી કાર્તિકે વર્ષ 2021માં છાણ સૂકવવાનું મશીન બનાવ્યું. જ્યારે તેમાં ગાયનું ભીનું છાણ ઉમેરવામાં આવે છે, ત્યારે તે પાવડરમાં ફેરવાય છે. તેનો ઉપયોગ ખેતરોમાં ખાતર તરીકે અથવા અગરબત્તી અને ધૂપ બનાવવા માટે કરવામાં આવે છે, જ્યારે તેમાંથી નીકળતું પ્રવાહી ખેતરોમાં છાંટવામાં આવે છે. જેના કારણે ઉપજ વધે છે. તેનાથી ખેડૂતોની સમસ્યાઓ તો દૂર થઈ છે, પરંતુ તેમની આવકમાં પણ વધારો થયો છે.
આ મશીનની કિંમત 1.7 લાખ છે. આ મશીન એક કલાકમાં 500 કિલો ગાયના છાણને પાવડરમાં ફેરવે છે. એ જ રીતે, તેની પાસે બીજું મશીન પણ છે જે એક કલાકમાં એક ટન ગોબર પાવડર બનાવે છે. તેની કિંમત 2.4 લાખ છે. એટલું જ નહીં, હવે તેઓ ગાયના છાણના મશીનનું માર્કેટિંગ પણ કરી રહ્યા છે. અત્યાર સુધીમાં, તેઓએ દેશભરમાં 500 થી વધુ મશીનો સપ્લાય કર્યા છે. કાર્તિકે ગુરુદેવ શક્તિ નામથી પોતાની કંપની રજીસ્ટર કરાવી છે. તેણે લગભગ 20 લોકોને નોકરી પણ આપી છે. તેણે પોતાના મશીનને લઈને છત્તીસગઢ સહિત ઘણા રાજ્યોની સરકારો સાથે પણ કરાર કર્યો છે.
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે. અમારું ફેસબુક પેજ લાઈક કરો અને ફોન પર અપડેટ્સ મેળવતા રહો. વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.