April 27, 2024
ભાજપ(BJP) અને શિવસેના(Shiv Sena) વચ્ચે 33 વર્ષ પહેલા 1989માં હિન્દુત્વ(Hindutva)ની લહેર વચ્ચે ગઠબંધન થયું હતું. જોકે, ભાજપ સાથે શિવસેનાનું જોડાણ 1984માં જ શરૂ થયું હતું. તે સમયે શિવસેનાના મનોહર જોશી(Manohar Joshi) સહિત બે નેતાઓ મુંબઈથી ભાજપના સિમ્બોલ પર લોકસભાની ચૂંટણી લડ્યા હતા, પરંતુ હારી ગયા હતા.
શિવસેના-ભાજપ ગઠબંધન પાછળ પ્રમોદ મહાજનનું મગજ હતું. તે સમયે તેઓ ભાજપના મહાસચિવ હતા અને બાલ ઠાકરે સાથે તેમના ખૂબ સારા સંબંધો હતા. તે સમયે ભાજપ દેશભરમાં પાર્ટીનો વિસ્તાર કરી રહ્યો હતો અને મહારાષ્ટ્રમાં તેને પ્રાદેશિક દળની જરૂર હતી. આવી સ્થિતિમાં ભાજપ માટે શિવસેના શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ હતો, કારણ કે બંને પક્ષોની વિચારધારા ઘણી સમાન હતી.
1990: શિવસેનાને 52 બેઠકો, ભાજપના ખાતામાં 42 બેઠકો
બાલાસાહેબના સમયમાં શિવસેના મહારાષ્ટ્રના રાજકારણમાં હંમેશા મોટા ભાઈની ભૂમિકામાં રહી. આ કારણોસર, ગઠબંધન સમયે નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે ભાજપ લોકસભાની ચૂંટણીમાં વધુ બેઠકો પર લડશે, જ્યારે શિવસેનાને વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં વધુ બેઠકો મળશે.
1990ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં શિવસેનાએ કુલ 288 બેઠકોમાંથી 183 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી. જ્યારે ભાજપે 104 બેઠકો પર ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા હતા. આ ચૂંટણીમાં શિવસેનાને 52 અને ભાજપને 42 બેઠકો મળી હતી. શિવસેનાના મનોહર જોશી વિપક્ષના નેતા બન્યા.
Trending News
1995: પ્રથમ વખત શિવસેના-ભાજપ ગઠબંધનની સરકાર બની
1995માં ભાજપ-શિવસેના ફરી ચૂંટણી લડ્યા. રામમંદિર આંદોલનને કારણે હિન્દુત્વની લહેર ચરમસીમાએ હતી. ચૂંટણીમાં બંનેને ફાયદો થયો. શિવસેનાએ 73 બેઠકો જીતી હતી, જ્યારે ભાજપ 65 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી.
ત્યારે બાલાસાહેબ ઠાકરેએ ફોર્મ્યુલા આપી હતી કે જે પક્ષની બેઠકો વધુ હશે, મુખ્યમંત્રી તેમનો જ રહેશે. તેના આધારે શિવસેનાના મનોહર જોશીને સીએમની ખુરશી મળી અને ભાજપના ગોપીનાથ મુંડે ડેપ્યુટી સીએમ બન્યા. જોકે, આ ફોર્મ્યુલા પાછળથી બંને પક્ષો વચ્ચેના વિવાદનું મૂળ બની ગયું હતું.
1999: બહુમતીના આંકડાથી 20 બેઠકો ઓછી
શિવસેના અને ભાજપે 1999ની ચૂંટણી પણ સાથે મળીને લડી હતી. તે સમયે પણ શિવસેના મોટી ભૂમિકામાં રહી હતી. શિવસેનાને 69 અને ભાજપને 56 બેઠકો મળી છે. જો કે, ગઠબંધન પાસે માત્ર 125 બેઠકો હતી, જે બહુમતીના 145ના આંકડા કરતા 20 ઓછી હતી.
2004: શિવસેનામાં બળવા પછી ભાજપે વિપક્ષના નેતાનું પદ માંગ્યું
1999માં સીએમ પદ માટે જંગ જામ્યો હોવા છતાં, શિવસેના અને ભાજપે 2004માં પણ સાથે મળીને વિધાનસભાની ચૂંટણી લડી હતી. આ ચૂંટણીમાં શિવસેનાને 62 અને ભાજપને 54 બેઠકો મળી છે. વધુ બેઠકો જીતવાને કારણે ફરી એકવાર શિવસેનાને વિપક્ષના નેતાનું પદ મળ્યું. જો કે, જ્યારે 2005માં નારાયણ રાણે લગભગ એક ડઝન ધારાસભ્યો સાથે કોંગ્રેસમાં ગયા ત્યારે ભાજપે શિવસેના તરફથી વિપક્ષના નેતા પદનો દાવો કર્યો હતો, પરંતુ શિવસેનાએ તેને ફગાવી દીધો હતો.
2009: ભાજપે 20 વર્ષમાં પ્રથમ વખત શિવસેનાને પાછળ છોડી દીધી
2009 માં, સતત બીજી વખત, ભાજપ-શિવસેના ગઠબંધનને વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો, પરંતુ ભાજપ પ્રથમ વખત શિવસેનાને પછાડવામાં સફળ રહી હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન ભાજપને 46 અને શિવસેનાને 45 બેઠકો મળી હતી. આ દરમિયાન ભાજપને વિપક્ષના નેતાનું પદ મળ્યું હતું.
2014: 25 વર્ષ જૂનું ગઠબંધન તૂટ્યું, ફડણવીસ મુખ્યમંત્રી બન્યા
2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં મોદી લહેરના કારણે ભાજપનો ઉત્સાહ ચરમસીમાએ હતો. આવી સ્થિતિમાં મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે શિવસેના કરતાં વધુ બેઠકોની માંગ કરી હતી. સર્વસંમતિ સધાઈ ન હતી અને 25 વર્ષ જૂનું ગઠબંધન તૂટી ગયું હતું. તે જ સમયે, એનસીપી અને કોંગ્રેસ પણ આ ચૂંટણીમાં ગઠબંધન કરી શક્યા નથી.
ભાજપને એકલા ચૂંટણી લડવાનો ફાયદો મળ્યો અને તેણે 122 બેઠકો જીતી. જ્યારે શિવસેના તમામ સીટો પર ચૂંટણી લડવા છતાં માત્ર 63 સીટો જ જીતી શકી હતી. આ દરમિયાન ભાજપના નેતા દેવેન્દ્ર ફડણવીસ મુખ્યમંત્રી બન્યા હતા. જો કે, થોડા દિવસો વિપક્ષમાં બેઠા પછી, શિવસેના સરકારમાં સામેલ થઈ અને 12 મંત્રી પદ મેળવ્યા. બસ અહીંથી શિવસેના મોટા ભાઈમાંથી નાના ભાઈની ભૂમિકામાં આવી.
2019: ચૂંટણી જીત્યા પછી પણ શિવસેના-ભાજપ અલગ થઈ ગયા
આ વખતે વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે વધુ બેઠકો જ્યારે શિવસેના ઓછી બેઠકો પર લડી હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન ભાજપે 106 બેઠકો જીતી હતી, જ્યારે શિવસેનાને 2014 કરતા માત્ર 56 બેઠકો ઓછી મળી હતી. આ પછી શિવસેનાએ અઢી વર્ષ સુધી સીએમની ફોર્મ્યુલાનો દાવ રમ્યો, પરંતુ ભાજપ સહમત ન થયું. જેથી શિવસેના-ભાજપનું ગઠબંધન તૂટી ગયું. આ પછી શિવસેનાએ એનસીપી અને કોંગ્રેસ સાથે મળીને સરકાર બનાવી, ઉદ્ધવ ઠાકરે સીએમ બન્યા.
શિવસેનાએ શરૂઆતના તબક્કામાં કોંગ્રેસને સમર્થન આપ્યું હતું:
બાલાસાહેબ ઠાકરેએ 19 જૂન 1966ના રોજ મરાઠી માનુસના નામે શિવસેનાની રચના કરી હતી. 1970માં, વામનરાવ મહાડિક મુંબઈની પાર્લે વિધાનસભા બેઠકની પેટાચૂંટણી જીતીને શિવસેનાના પ્રથમ ધારાસભ્ય બન્યા હતા.
1971ની લોકસભાની ચૂંટણીમાં, બાલાસાહેબએ કોંગ્રેસ(0) સાથે ગઠબંધન કર્યું હતું અને 3 ઉમેદવારો પણ ઉતાર્યા હતા, પરંતુ સફળતા મળી ન હતી. 1972ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં શિવસેનાએ 26 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી અને માત્ર એક બેઠક જીતી હતી. બાલ ઠાકરેએ 1975માં ઈન્દિરા ગાંધીની ઈમરજન્સીને ટેકો આપ્યો હતો અને પછી 1977ની લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસને ટેકો આપ્યો હતો. 1980માં શિવસેનાએ વિધાનસભા ચૂંટણી લડી ન હતી અને કોંગ્રેસને સમર્થન આપ્યું હતું.
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે. અમારું ફેસબુક પેજ લાઈક કરો અને ફોન પર અપડેટ્સ મેળવતા રહો. વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.
