અત્યારે અષાઢી બીજ એટલે કે રથયાત્રા (Rathyatra) નો પરમ પવિત્ર ઉત્સવ ચાલી રહ્યો છે. શું તમે જાણો છો કે રથયાત્રા ની શરૂઆત જે મંદિર થી થઇ તે ઓરિસ્સાનું પૂરી અને ગુજરાત વચ્ચે ખાસ કનેક્શન છે? રથયાત્રા (Rathyatra) નો જ્યાં સૌથી વધુ મહિમા છે તે જગન્નાથપૂરી મંદિર અને ગુજરાતને ખાસ કનેક્શન છે, આવો જાણીએ.
ભગવાન શ્રી હરિ શ્રી વિષ્ણુએ દ્વાપર યુગમાં શ્રી કૃષ્ણ તરીકે અવતાર લીધો ત્યારે આ તેમનું માનવ સ્વરૂપ હતું. સૃષ્ટિના નિયમ પ્રમાણે આ સ્વરૂપનું મૃત્યુ દરેક મનુષ્યની જેમ નિશ્ચિત હતું. મહાભારતના યુદ્ધના 36 વર્ષ બાદ ભગવાન કૃષ્ણે પોતાનું શરીર છોડી દીધું હતું. જ્યારે પાંડવોએ તેમના અંતિમ સંસ્કાર કર્યા, ત્યારે શ્રી કૃષ્ણનું આખું શરીર અગ્નિમાં લપેટાઈ ગયું, પરંતુ તેમનું હૃદય હજી પણ ધબકતું હતું. અગ્નિ શ્રી કૃષ્ણના હૃદયને બાળી શક્યો નહીં. આ દ્રશ્ય જોઈને પાંડવો અચંબામાં પડી ગયા. ત્યારે આકાશવાણી થઇ અને કહેવામાં આવ્યું કે આ કૃષ્ણનું હૃદય છે, તેને સમુદ્રમાં વહાવી દો. આ પછી પાંડવોએ ભગવાન કૃષ્ણના હૃદયને સમુદ્રમાં પધરાવી દીધું.
કહેવાય છે કે આ સમયે ઇન્દ્રદ્યુમ્ન નામનો જગ્ગનાથ પૂરીનો રાજ કરતા હતા. ભગવાન કૃષ્ણ રાજાના સ્વપ્નમાં દેખાયા. ભગવાને રાજાને કહ્યું હતું કે નજીકમાં સમુદ્રમાં મોટાં મોટાં લાકડાં વહી રહ્યાં છે. તે જંગલમાંથી અમારી ત્રણ મૂર્તિઓ બનાવો.
જ્યારે રાજા ઊંઘમાંથી જાગી ગયો અને તરત જ ભગવાને કહેલી જગ્યાએ પહોંચ્યો ત્યારે ત્યાં વિશાળ લાકડા જોવા મળ્યા. ભગવાનની ઈચ્છાથી વિશ્વકર્માજી સુથારના રૂપમાં રાજા પાસે પહોંચ્યા. રાજાએ તે સુથારને લાકડામાંથી ભગવાનની મૂર્તિઓ બનાવવાનું કામ સોંપ્યું.
કામ શરૂ કરતા પહેલા સુથારે એવી શરત મૂકી હતી કે જ્યાં સુધી મૂર્તિઓ પૂરી ન થાય ત્યાં સુધી મારા રૂમમાં કોઈ નહીં આવે. રાજા તે સુથાર માટે સંમત થયા. આ પછી સુથારે એક રૂમમાં મૂર્તિઓ બનાવવાનું કામ શરૂ કર્યું.
ઘણા દિવસો વીતી ગયા, પણ સુથારે તેના રૂમનો દરવાજો ન ખોલ્યો. રાજ્યની રાણી વિચારવા લાગી કે ઘણો સમય થઈ ગયો છે, પણ સુથાર તેના ઓરડામાંથી બહાર આવ્યો નથી. એમ વિચારીને રાણીએ ઓરડાની અંદર ડોકિયું કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો. આ પછી તરત જ સુથારે દરવાજો ખોલ્યો અને કહ્યું કે તમે મારી શરત તોડી નાખી છે. મૂર્તિ હજુ અધૂરી છે, પણ હવે હું આ કામ પૂર્ણ નહિ કરું.
તરત જ રાજાને સમગ્ર ઘટનાની જાણ કરવામાં આવી. આ વાત સાંભળીને રાજા દુઃખી થઈ ગયા, પણ સુથારે કહ્યું કે તમે દુઃખી ન થાઓ, આ બધું ભગવાનની ઈચ્છાથી થયું છે. આ ઘટના બાદ મંદિરમાં જગન્નાથજી, બલભદ્રજી અને સુભદ્રાજીની અધૂરી મૂર્તિઓ જ સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી. ત્યારથી આવી ભગવાનની મૂર્તિઓની જ પૂજા કરવામાં આવે છે. અને દંતકથા મુજબ પાંડવોએ વહાવેલું હૃદય આ રાજાને લાકડા સાથે મળ્યું અને તેને આ મૂર્તિમાં પધરાવામાં આવ્યું.
કહેવાય છે આ હૃદય સમુદ્રમાં વહી ઓડીશાના પૂરી પહોંચ્યું હતું. એવી માન્યતા છે કે ઓડિશાના પુરીમાં સ્થિત જગન્નાથ મંદિરમાં શ્રી જગન્નાથ મંદિરની મૂર્તિમાં આજે પણ ભગવાન કૃષ્ણનું હૃદય મોજુદ છે. ભગવાનના આ હૃદય અંશને બ્રહ્મ પદાર્થ કહે છે.
ભગવાન શ્રી જગન્નાથની મૂર્તિ લીમડાના લાકડામાંથી બનેલી છે અને દર 12 વર્ષે જ્યારે ભગવાન જગન્નાથજીની મૂર્તિ બદલવામાં આવે છે ત્યારે આ બ્રહ્મા સામગ્રીને જૂની મૂર્તિમાંથી કાઢીને નવી મૂર્તિમાં મૂકવામાં આવે છે. જ્યારે આ વિધિ કરવામાં આવે છે, તે સમયે સમગ્ર શહેરની વીજળી કાપી નાખવામાં આવે છે. પૂજારીની આંખો પર પટ્ટી બાંધવામાં આવે છે અને તેના હાથ પર મોજા પહેરવામાં આવે છે.
તેની પાછળ એવી માન્યતા છે કે જો કોઈ તેને ભૂલથી પણ જોશે તો તેનું મૃત્યુ થશે. એટલા માટે ધાર્મિક વિધિ કરતા પહેલા સંપૂર્ણ તકેદારી રાખવામાં આવે છે. મૂર્તિ બદલવાની વિધિ કરતા પૂજારીઓનું કહેવું છે કે જ્યારે પણ આ પ્રક્રિયા કરવામાં આવે છે, ત્યારે એવો અહેસાસ થાય છે કે જાણે કોઈ સસલું આ પદાર્થની અંદર કૂદી રહ્યું હોય.
ઓડિશાના પુરીમાં સ્થિત જગન્નાથ મંદિરમાં ભાઈ બલદેવ અને બહેન સુભદ્રા સાથે બેઠેલા ભગવાન કૃષ્ણ સાથે અનેક રહસ્યો જોડાયેલા છે. આ મંદિર ખૂબ જ ચમત્કારિક છે. આ મંદિરની સામે આવતાં જ પવનની દિશા પણ બદલાઈ જાય છે. કહેવાય છે કે પવનો પોતાની દિશા બદલી નાખે છે જેથી હિલોર લઈ જતા દરિયાના મોજાનો અવાજ મંદિરની અંદર ન જઈ શકે. પ્રવેશદ્વારથી મંદિરની અંદર એક ડગલું ભરતાં જ સમુદ્રનો અવાજ સંભળાતો બંધ થઈ જાય છે. મંદિરનો ધ્વજ પણ હંમેશા પવનની વિરુદ્ધ દિશામાં લહેરાવે છે. દર વર્ષે રથયાત્રા (Rathyatra) પણ અહિયાથી નીકળે છે અને દસથી બાર લાખ ભક્તો રથયાત્રા (Rathyatra) નો લાભ લે છે.
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે. અમારું ફેસબુક પેજ લાઈક કરો અને ફોન પર અપડેટ્સ મેળવતા રહો. વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.