ભગવાન શિવ હાથમાં ડમરુ અને પોતાના ગળામાં શા માટે સાપ ધારણ કરે છે? જાણો તેની પૌરાણિક કથા

Bhagavan Shiv History: ત્રિકાળદર્શી શિવજીને બધા દેવતાઓમાં સૌથી શક્તિશાળી અને સરળ અને દયાળુ સ્વભાવના માનવામાં આવે છે. આ તેમના સાદા પોશાક (Bhagavan Shiv History) પરથી પણ ઓળખી શકાય છે. ચાલો આજે આપણે ત્રિશૂળ, ડમરુ વગેરેના આધ્યાત્મિક મહત્વ વિશે જાણીએ જે હંમેશા તેમની સાથે જોવા મળે છે…

ત્રિશુલ આ વાતનું પ્રતીક છે
શિવપુરાણ અનુસાર, ભગવાન શિવ પાસે બધા જ શસ્ત્રોનો ઉપયોગ કરવાની શક્તિ છે. પણ ધનુષ્ય અને ત્રિશૂળ તેમના સૌથી પ્રિય છે. ત્રિશુલને રજસ, તમસ અને સત ગુણોનું પ્રતીક પણ માનવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે ભગવાન શિવનું ત્રિશૂળ આમાંથી બનેલું છે. મહાકાલ શિવના ત્રિશૂળ સમક્ષ બ્રહ્માંડમાં કોઈ શક્તિ અસ્તિત્વમાં નથી. તે દૈવી અને ભૌતિક વિનાશનો પણ સંકેત આપે છે.

સંગીતની ઉત્પત્તિ ડમરુમાંથી થઈ હતી
એવું માનવામાં આવે છે કે બ્રહ્માંડની રચના સમયે જ્યારે જ્ઞાન અને સંગીતની દેવી દેવી સરસ્વતી પ્રગટ થઈ હતી, ત્યારે તેમના અવાજમાંથી ઉત્પન્ન થતો અવાજ સૂર અને સંગીતથી રહિત હતો. શાસ્ત્રો અનુસાર, ભગવાન શિવે ડમરુ અને તેમના તાંડવ નૃત્ય દ્વારા 14 વખત સંગીતની રચના કરી અને ત્યારથી, તેમને સંગીતના પિતા માનવામાં આવે છે. પ્રચલિત માન્યતાઓ અનુસાર, ઘરમાં ડમરુ રાખવું શુભ માનવામાં આવે છે કારણ કે તે ભગવાન શિવનું પ્રતીક હોવા ઉપરાંત, તેને સકારાત્મક ઉર્જાનો સ્ત્રોત પણ માનવામાં આવે છે.

ભોલેભંડારીના ગળામાં સાપ
આપણા પુરાણો અનુસાર, ભગવાન શિવના ગળામાં લટકતો નાગ નાગલોકનો રાજા વાસુકિ છે. એવું કહેવાય છે કે વાસુકિ ભોલે ભંડારી શિવના મહાન ભક્ત હતા, અને તેમની ભક્તિથી પ્રસન્ન થઈને, ભગવાન શિવે તેમને હંમેશા આભૂષણના રૂપમાં તેમની નજીક રહેવાનું આશીર્વાદ આપ્યું. આ કારણોસર, સમગ્ર નાગલોકને શિવનું ઉપાસક માનવામાં આવે છે.

એટલા માટે તમે ચંદ્ર પહેરો છો
પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, રાજા દક્ષે ચંદ્રને શ્રાપ આપ્યો હતો. આમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે, તેમણે ભગવાન શિવની કઠોર તપસ્યા કરી અને તેમની તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને, ભગવાને તેમને માત્ર જીવન આપ્યું જ નહીં, પરંતુ તેમને પોતાના માથા પર ધારણ કરવાનું સૌભાગ્ય પણ આપ્યું. સોમનાથ જ્યોતિર્લિંગની સ્થાપના ખુદ ભગવાન ચંદ્રદેવે ભગવાન શિવની પૂજા માટે કરી હોવાનું માનવામાં આવે છે. તેનો આધ્યાત્મિક અર્થ પણ છે; ચંદ્રને મનનો કારક માનવામાં આવે છે, તેથી ભગવાન શિવનો ચંદ્ર ધારણ કરવાનો અર્થ મનને નિયંત્રણમાં રાખવું છે. આ સાથે, ભગવાન શિવ સાથે સંબંધિત તમામ તહેવારોમાં ચંદ્ર તબક્કાઓનું પણ વિશેષ મહત્વ છે.

પિનાક, શિવનું ધનુષ્ય
ધાર્મિક ગ્રંથોમાં, ભગવાન શિવના ધનુષ્યનું નામ પિનાક કહેવામાં આવ્યું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે શિવના ધનુષ્ય પિનાકના અવાજથી જ વાદળો ફાટી જાય છે અને પર્વતો પણ પોતાના સ્થાન પરથી ખસી જાય છે. બધા શાસ્ત્રોમાં તેને શક્તિશાળી માનવામાં આવ્યું છે. આનાથી નીકળેલા એક જ તીરથી ત્રિપુરાસુરના ત્રણ નગરોના વિનાશનું વર્ણન પણ શાસ્ત્રોમાં જોવા મળે છે.

જાટમાં ગંગાનું મહત્વ
ભગવાન શિવનું એક નામ વ્યોમકેશ છે, તેમના ગઠ્ઠાવાળા તાળાઓ પણ હવાનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. જેના કારણે પવિત્ર ગંગા નદીનો અવિરત પ્રવાહ હંમેશા વહેતો રહે છે. આ કારણોસર ભગવાન શિવને પાણી ચઢાવવાની પરંપરા ચાલુ છે. એક પૌરાણિક કથા છે કે જ્યારે ગંગા સ્વર્ગમાંથી પૃથ્વી પર ઉતરી, ત્યારે તેનો પ્રવાહ ઝડપી અને ઉગ્ર હતો અને તેથી વિનાશક હતો, જેને નિયંત્રિત કરવા માટે ભગવાન શિવે તેને પોતાના જડેલા વાળમાં પકડી રાખી હતી.