રક્ષાબંધનના તહેવારની ખુશીમાં બજારોમાં રાખડીઓના સ્ટોલ લાગી ગયા છે. તમામ છોકરીઓ તેમના ભાઈને રક્ષા સૂત્ર બાંધવા માટે ખૂબ જ સુંદર રાખડી શોધી રહી છે. જોકે બજારમાં તો ઘણા પ્રકારની રાખડીઓ હાજર છે, તેમ છતાં, આજકાલ સૌથી પ્રચલિત અને ચલણમાં છે ‘ગાયના છાણમાંથી બનાવવામાં આવેલી રાખડી’. હાલમાં આ રાખડીની ભારે માંગ છે અને તે પર્યાવરણ માટે પણ સલામત છે.
ઉત્તર પ્રદેશના બિજનોર જિલ્લાની ‘શ્રી કૃષ્ણ ગૌશાળા’ એ ગાયના છાણમાંથી રાખડીઓ બનાવવાની શરૂઆત કરી છે. એનઆરઆઈ અલ્કા લહોતીના નેતૃત્વમાં અહીં આ અનોખું કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે. અલ્કા ઇન્ડોનેશિયાથી નોકરી છોડી તેના પિતા સાથે આ ગૌશાળામાં કામ કરી રહી છે.
કેવી રીતે શરૂવાત કરી
અલ્કાનું કહેવું છે કે “હું જુના ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલી છું અને આ વર્ષે મેં કુંભ મેળામાં મારી રાખડીઓ બતાવી. ત્યાંના સંતોએ અમારી રાખડીની ખૂબ પ્રશંસા કરી અને તેને સામાન્ય લોકો માટે પણ બનાવવા વિનંતી કરી. ત્યારબાદ મેં ઉત્પાદન નિષ્ણાત અને તેમની સાથે આ વિષય વિશે ચર્ચા કરી. ખૂબ જ ટૂંક સમયમાં મને યુપી, કર્ણાટક, ઓડિશા અને ઉત્તરાખંડથી રાખડીઓ બનાવવાનો ઓર્ડર મળવાનું શરૂ થયું. હવે રક્ષાબંધનના તહેવાર માટે હજારો રાખડીઓ બનાવવાના ઓર્ડરો આવી રહ્યા છે. ”
અલ્કાએ કહ્યું કે તેણે પહેલા ઘણાં વિવિધ આકાર અને કદમાં રાખડી બનાવી હતી અને ત્યારબાદ તેમને ગોબરમાં રાખ્યા બાદ અંધારાવાળી ઠંડી જગ્યાએ રાખી હતી. સૂકવણી પછી, ઇકો-ફ્રેંડલી રંગો અને દોરા લગાવામાં આવ્યા અને શણગારવામાં આવી. અલ્કા કહે છે કે તેણે રાખડી પર પ્લાસ્ટિકની જગ્યાએ દોરાનો ઉપયોગ કર્યો છે. ચીની રાખડીઓની તુલનામાં અમારી રાખડી ઇકો-ફ્રેન્ડલી છે. ઉપયોગ પછી તેને સરળતાથી નાશ કરી શકાય છે.
શ્રી કૃષ્ણ ગૌશાળાને શું સમસ્યાઆવી રહી છે
અલ્કાએ મીડિયાને જણાવ્યું કે, ગાયના છાણમાંથી બનેલી રાખડીઓ સરળતાથી ખરાબ થઇ જાય છે, તેથી તેના ઉત્પાદનના છેલ્લા તબક્કે પહોંચવું તેમના માટે ખૂબ મુશ્કેલ હતું. જો કે, તેઓ નિષ્ણાતો સાથે પ્રયાસ કરતા રહ્યા અને ત્યારબાદ રાખડી બનાવવાનું કામ પૂર્ણ થયું. રાખડીને ઠંડી જગ્યાએ રાખવાથી તે થોડી કડક થઈ ગઈ. આ રાખડીઓ સસ્તા ભાવે બજારમાં ઉપલબ્ધ છે. અલ્કા કહે છે કે, જો બજારમાં થોડી રાખડીઓ બચે છે, તો અમે ઇકો-ફ્રેન્ડલી રાખડીઓને પ્રોત્સાહન આપવા માટે તેને મફતમાં વહેંચીશું.
શ્રી કૃષ્ણ ગૌશાળાની પર્યાવરણને ભેટ
ગાયના છાણમાંથી બનાવેલ રાખડી બનાવવાનો આ અનોખો વિચાર ખૂબ વાયરલ થઈ રહ્યો છે. આ ઉપરાંત શ્રી કૃષ્ણ ગૌશાળામાં ગાયના છાણમાંથી પણ વધુ વસ્તુઓ બનાવવામાં આવી રહી છે જેમ કે ફૂલોનો જથ્થો, જંતુનાશક પદાર્થ અને ગોમૂત્ર (ગૌમૂત્ર જેને દવા ગણવામાં આવે છે).