આજે એટલે કે મંગળવાર 27 સપ્ટેમ્બર ‘શહીદ-એ-આઝમ’ ભગત સિંહ(Bhagat Singh)ની 114 મી જન્મજયંતિ છે. તેનો જન્મ 27 સપ્ટેમ્બર 1907 ના રોજ અવિભાજિત ભારતના લાયલપુર(Lyallpur) જિલ્લામાં થયો હતો. આ જગ્યા હાલમાં પાકિસ્તાન(Pakistan)માં આવેલી છે. દરેક વ્યક્તિએ જાણવું જોઈએ કે, 23 માર્ચ, 1931 ના રોજ તેમને તેમના સાથી રાજગુરુ(Rajguru) અને સુખદેવ(Sukhdev) સાથે બ્રિટીશ સરકારે(British government) વિધાનસભામાં બોમ્બ ફેંકવા બદલ ફાંસી આપી હતી.
શહીદ-એ-આઝમ ભગત સિંહની જીવન યાત્રા:
ભગત સિંહનો જન્મ 27 સપ્ટેમ્બર 1907 ના રોજ લાયલપુર જિલ્લાના બંગામાં થયો હતો. આ જગ્યા હવે પાકિસ્તાનનો ભાગ છે. દરેક ભારતીયની જેમ ભગતસિંહનો પરિવાર પણ દેશની આઝાદીનો સમર્થક હતો. તેમના કાકા અજીત સિંહ અને સ્વાન સિંહ પણ ભારતની આઝાદીના મતદાર હતા અને કરતાર સિંહ સરભાના નેતૃત્વમાં ગદર પાર્ટીના વરિષ્ઠ સભ્યો હતા.
નાનપણથી જ તેના ઘરમાં ક્રાંતિકારીઓની હાજરીએ ભગતસિંહ પર ખૂબ જ ઊંડી અસર કરી હતી. આ બંનેની અસર એ હતી કે તેઓ બાળપણથી જ અંગ્રેજોને ધિક્કારવા લાગ્યા. 14 વર્ષની ઉંમરે ભગતસિંહે તેમની સરકારી શાળાના પુસ્તકો અને કપડાં સળગાવી દીધા હતા. જે બાદ ગામોમાં ભગતસિંહના પોસ્ટરો દેખાવા લાગ્યા. આ પછી 13 એપ્રિલ 1919 ના રોજ જલિયાંવાલા બાગ હત્યાકાંડ ભગત સિંહ પર એક અમીટ છાપ છોડી ગયો. આ પછી ભગતસિંહે લાહોરની નેશનલ કોલેજ છોડી અને 1920 માં મહાત્મા ગાંધીના અહિંસા આંદોલનમાં જોડાયા. આ આંદોલનમાં ગાંધીજી વિદેશી માલનો બહિષ્કાર કરી રહ્યા હતા.
મહાત્મા ગાંધી સાથે મતભેદો:
તે જ સમયે, ભગતસિંહ મહાત્મા ગાંધી અને ઇન્ડિયન નેશનલ કોન્ફરન્સ દ્વારા ચલાવવામાં આવતી અહિંસા ચળવળના સભ્ય પણ હતા. પરંતુ 1921 માં ચૌરા-ચૌરા હત્યાકાંડ પછી, જ્યારે ગાંધીજીએ હિંસામાં સામેલ સત્યાગ્રહીઓને ટેકો આપ્યો ન હતો. આ ઘટના પછી ભગતસિંહનો ગાંધીજી સાથે મતભેદ હતો. આ પછી, ભગતસિંહ અંગ્રેજો સામેના આંદોલનમાં ચંદ્રશેખર આઝાદના નેતૃત્વમાં રચાયેલા ગદર દળમાં જોડાયા. તેમણે 9 ઓગસ્ટ, 1925 ના રોજ સરકારી તિજોરીની લૂંટમાં પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી.
કાકોરી કાંડ અને સેન્ટ્રલ એસેમ્બલી બ્લાસ્ટ:
તમને જણાવી દઈએ કે, આ ઘટના ઈતિહાસમાં કાકોરી ઘટના તરીકે પ્રખ્યાત છે. આમાં તેમની સાથે રામપ્રસાદ બિસ્મિલ, ચંદ્રશેખર આઝાદ જેવા ઘણા દિગ્ગજ ક્રાંતિકારીઓ હતા. ભગતસિંહે રાજગુરુ સાથે મળીને 17 ડિસેમ્બર 1928 ના રોજ લાહોરમાં મદદનીશ પોલીસ અધિક્ષક રહેલા બ્રિટિશ અધિકારી જેપી સોન્ડર્સની પણ હત્યા કરી હતી. ચંદ્રશેખર આઝાદે તેમને આ હત્યાને અંજામ આપવા માટે પૂરી મદદ કરી હતી.
તેમણે 8 એપ્રિલ 1929 ના રોજ બ્રિટિશ સરકારને ઊંઘમાંથી જગાડવા સેન્ટ્રલ એસેમ્બલીના ઓડિટોરિયમમાં બોમ્બ અને પત્રિકાઓ ફેંકી. ભગતસિંહની સાથે તેમના ક્રાંતિકારી મિત્ર બટુકેશ્વર દત્ત પણ આ ઘટનામાં સામેલ હતા અને આ સ્થળ દિલ્હીના અલીપોર રોડ પર સ્થિત બ્રિટિશ ઇન્ડિયાની તત્કાલીન સેન્ટ્રલ એસેમ્બલીનું ઓડિટોરિયમ હતું. તેઓની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી.
ત્યારબાદ લાહોર ષડયંત્ર કેસમાં ભગતસિંહ, સુખદેવ અને રાજગુરુને ફાંસીની સજા અને બટુકેશ્વર દત્તને આજીવન કેદની સજા આપવામાં આવી હતી. આ પછી ભગતસિંહને સુખદેવ અને રાજગુરુ સાથે 23 માર્ચ 1931 ની સાંજે સાત વાગ્યે ફાંસી આપવામાં આવી. આ ત્રણ સિંહોએ હસતા મોઢે દેશ માટે પોતાના જીવનનું બલિદાન આપ્યું.
ભગતસિંહ એક લેખક:
ચાલો એક રસપ્રદ વાત પણ જણાવી દઈએ કે, ભગતસિંહ સિંહ માત્ર આઝાદીના મતદાર નહોતા. પરંતુ ભગતસિંહ એક સારા વક્તા, વાચક, લેખક અને પત્રકાર પણ હતા. તેઓ હિન્દી, અંગ્રેજી, સંસ્કૃત, પંજાબી, ઉર્દૂ, બંગાળી અને આયરિશ ભાષાઓના મહાન વિદ્વાન હતા. 23 વર્ષની ઉંમરે, તેમણે આયર્લેન્ડ, ફ્રાન્સ અને રશિયાની ક્રાંતિઓનો ખૂબ જ ઊંડો અભ્યાસ કર્યો હતો. જો જોવામાં આવે તો ભગતસિંહ ભારતમાં સમાજવાદના પ્રથમ પ્રવક્તા હતા.
ભગતસિંહે પોતાના જીવનના લગભગ બે વર્ષ જેલમાં વિતાવ્યા હતા. પરંતુ જેલના કઠોર ત્રાસ ભોગવવા છતાં તેમનો પુસ્તકો પ્રત્યેનો પ્રેમ પહેલા જેવો જ રહ્યો. તે જેલમાં લેખો લખી રહ્યા હતા અને તેના ક્રાંતિકારી વિચારો તેના સાથીઓને જણાવતા હતા. તેમના દ્વારા લખાયેલા લેખો અને પરિવારને લખેલા પત્રો આજે પણ તેમના મહાન વિચારોનો અરીસો છે.
તેમણે અનેક સામયિકો માટે લખ્યું અને સંપાદન કર્યું. એટલું જ નહીં, તેમણે ‘અકાલી’ અને ‘કીર્તિ’ નામના બે અખબારોનું સંપાદન પણ કર્યું. તેમની રચનાઓના કેટલાક સંકલન પણ પ્રકાશિત થયા છે. તેમાંથી ‘જેલ નોટબુક ઓફ એ શહીદ, સરદાર ભગત સિંહ: લેટર્સ એન્ડ ડોક્યુમેન્ટ્સ, કમ્પલીટ ડોક્યુમેન્ટ્સ ઓફ ભગત સિંહ’ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે. અમારું ફેસબુક પેજ લાઈક કરો અને ફોન પર અપડેટ્સ મેળવતા રહો. વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.