May 09, 2024
Bharat Ratna Award: ‘ભારત રત્ન’ દેશનું સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન છે. આ સન્માન કલા, સાહિત્ય, રાજનીતિ, વિજ્ઞાન અને રમતગમતના ક્ષેત્રોમાં વિશેષ અને ઉત્કૃષ્ટ કાર્ય કરનારને આપવામાં આવે છે. 2 જાન્યુઆરી 1954ના રોજ દેશમાં પ્રથમ વખત ભારત રત્ન પુરસ્કારની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ ડૉ.રાજેન્દ્ર પ્રસાદે આ એવોર્ડ આપ્યો હતો. આવી સ્થિતિમાં એ જાણવું ખૂબ જ જરૂરી છે કે ભારત રત્નનો(Bharat Ratna Award) ઈતિહાસ શું છે અને શું તે કોઈ બિનભારતીય વ્યક્તિને આપી શકાય?
તેમને પ્રથમ ભારત રત્ન આપવામાં આવ્યો હતો
ભારત રત્ન પુરસ્કાર સૌપ્રથમ સ્વતંત્ર ભારતના પ્રથમ ગવર્નર જનરલ ચક્રવર્તી રાજગોપાલાચારી, ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણન અને વૈજ્ઞાનિક ડૉ. ચંદ્રશેખર વેંકટ રામનને આપવામાં આવ્યો હતો. વર્ષ 1954માં ભારત રત્ન માત્ર જીવિત લોકોને જ આપવામાં આવતો હતો, પરંતુ એક વર્ષ પછી 1955માં આ એવોર્ડ મરણોત્તર પણ આપવામાં આવ્યો. દર વર્ષે 26 જાન્યુઆરીએ ભારત રત્ન આપવામાં આવે છે. ભારતના વડાપ્રધાન ભારત રત્ન માટે રાષ્ટ્રપતિને કોઈપણ વ્યક્તિના નામની ભલામણ કરી શકે છે. વર્ષમાં માત્ર ત્રણ જ ભારત રત્ન આપવામાં આવે છે. પરંતુ એ પણ જરૂરી નથી કે દર વર્ષે ભારત રત્ન આપવામાં આવે.
48 લોકોને આ સન્માન મળ્યું છે
ભારતમાં અત્યાર સુધીમાં કુલ 48 લોકોને ભારત રત્ન એનાયત કરવામાં આવ્યા છે. છેલ્લી વખત આ સન્માન વર્ષ 2019માં નાનાજી દેશમુખને સમાજ સેવાના ક્ષેત્રમાં, ભારતના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ પ્રણવ મુખર્જીને જાહેર કાર્ય માટે અને ડૉ. ભૂપેન હજારિકાને કલાના ક્ષેત્રમાં આપવામાં આવ્યું હતું.
આ બિનભારતીય લોકોને આ સન્માન મળ્યું છે
બિન-ભારતીયને પણ આ સન્માનથી નવાજવામાં આવે છે. મધર ટેરેસાને આ સન્માન પ્રથમ વખત વર્ષ 1980માં આપવામાં આવ્યું હતું. આ પછી તે સ્વતંત્રતા સેનાની ખાન અબ્દુલ ગફાર ખાનને આપવામાં આવ્યું. દક્ષિણ આફ્રિકાના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ નેલ્સન મંડેલાને પણ આ સન્માન આપવામાં આવ્યું છે.
Trending News
એવોર્ડ કેવી રીતે પસંદ કરવામાં આવે છે?
માનવીય પ્રયત્નોના કોઈપણ ક્ષેત્રમાં ઉત્કૃષ્ટ સેવા અથવા સર્વોચ્ચ સ્તરની કામગીરીની માન્યતામાં તેને પુરસ્કાર આપવામાં આવે છે. વડાપ્રધાન ‘ભારત રત્ન’ માટે રાષ્ટ્રપતિને સીધી ભલામણ કરે છે. આ એવોર્ડ માટે કોઈ ઔપચારિક ભલામણની જરૂર નથી. એવોર્ડ પ્રાપ્ત કર્યા પછી પ્રાપ્તકર્તાને રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા હસ્તાક્ષરિત સનદ (પ્રમાણપત્ર) અને મેડલ આપવામાં આવે છે. કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલય અનુસાર આ સન્માનમાં કોઈ રકમ આપવામાં આવતી નથી. ભારત રત્ન કોને આપવામાં આવે છે? તેની સત્તાવાર જાહેરાત રાષ્ટ્રપતિ તરફથી જાહેરનામું બહાર પાડીને કરવામાં આવે છે.
2024માં અત્યાર સુધી બે લોકોની ભારત રત્ન માટે કરાઇ જાહેરાત
કેન્દ્ર સરકારે અગ્રણી ગાંધીવાદી સમાજવાદી નેતા અને બિહારના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી કર્પૂરી ઠાકુરને મરણોત્તર ‘ભારત રત્ન’ આપવાની જાહેરાત કરી હતી. કેન્દ્ર સરકારે મંગળવારે સાંજે જનનાયક કર્પુરી ઠાકુરને તેમની જન્મજયંતિની પૂર્વસંધ્યાએ ‘ભારત રત્ન’ના મરણોત્તર એવોર્ડની જાહેરાત કરી હતી. આ દરમિયાન હવે આજે ભારતીય જનતા પાર્ટીના નેતા અને દેશના પૂર્વ નાયબ વડાપ્રધાન લાલકૃષ્ણ અડવાણીને ભારત રત્ન આપવામાં આવશે તેવી જાહેરાત કરાઇ છે. આની જાહેરાત કરતા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું કે, તેઓ આપણા સમયના સૌથી આદરણીય રાજનેતાઓમાંના એક છે. ભારતના વિકાસમાં તેમનું યોગદાન અવિસ્મરણીય છે. તેમના જીવનની શરૂઆત પાયાના સ્તરે કામ કરવાથી લઈને આપણા નાયબ વડાપ્રધાન તરીકે દેશની સેવા કરવા સુધીની છે. તેમણે દેશના ગૃહમંત્રી અને માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી તરીકે પણ પોતાની ઓળખ બનાવી. તેમના સંસદીય હસ્તક્ષેપ હંમેશા અનુકરણીય અને સમૃદ્ધ આંતરદૃષ્ટિથી ભરેલા રહ્યા છે.
- ગુગલ ન્યુઝમાં Trishul News Gujarati ની અપડેટ મેળવવા ક્લિક કરો: Trishul News Gujarati
- નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે.
- અમારું ફેસબુક પેજ લાઈક કરો અને ફોન પર અપડેટ્સ મેળવતા રહો.
- વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લaખી મેસેજ કરો.
- યુટ્યુબ ચેનલ સબસ્ક્રાઈબ કરીને જોતા રહો વિડીયો ન્યુઝ: Trishul News YouTube
