November 20, 2024
સમય જતા વૃક્ષ ઘરડું થતું જાય છે ત્યારબાદ તે ફળ આપી શકતું નથી તેથી મોટે ભાગે લોકો તેને કાપીને ત્યાં નવો છોડ રોપી દે છે. ત્યારે ગુજરાતના(Gujarat) વલસાડમાં(Valsad) રહેતા ખેડૂત અને પ્લાન્ટેશન માલિક રાજેશ શાહે એક અનોખી ટેકનિકથી જુના વૃક્ષોને ફળદાયી બનાવવાનું કામ કર્યું છે. તે પોતાની ‘ગર્ડલિંગ'(Girdling) ટેકનિકથી જૂના વૃક્ષોને ફળદાયી બનાવે છે.
આ ગીર્ડલિંગનો જ કમાલ છે, જે આજે 61 વર્ષીય રાજેશ ભાઈની 125 વર્ષ જુના કેરીના ઝાડ પણ તાજી-રસીલી કેરીઓથી ભરપૂર છે. વલસાડથી 45 કિમી દૂર ઉમરગામ તાલુકાના ફણસા ગામમાં તેમના આ વૃક્ષો ખૂબ જ અદભૂત રીતે ખીલી રહ્યા છે. આ વૃક્ષોની પાતળી ડાળીઓ પર મોટી મોટી કેરીઓ ઝૂલતી રહે છે. લટકતા ફળોને તડકાથી બચાવવા માટે, રાજેશ તેમને તોડીને રાખે છે. તેમણે કહ્યું, “હાપુસ અથવા આલ્ફોન્સો કેરીના ઝાડ ત્રીજા વર્ષથી ફળ આપવાનું શરૂ કરે છે. 35 વર્ષ જૂના હાપુસ કેરીના ઝાડ કાં તો બે વર્ષમાં એકવાર ફળ આપે છે અથવા તો ફળ ગુમાવે છે.
Trending News
મળતી માહિતી અનુસાર રાજેશ ભાઈનો આ કેરીનો બાગ 65 એકરમાં ફેલાયેલો છે, જેમાં મોટાભાગે હાપુસ અને કેસર કેરી છે. શરૂઆતમાં તેમના દાદા મગનલાલ શાહે આ બગીચામાં સેંકડો વૃક્ષો વાવ્યા હતા. આ વૃક્ષો પૈકી 100 એવા વૃક્ષો છે જે 125 વર્ષ જૂના છે અને 500 વૃક્ષો છે જે 80 વર્ષ જૂના છે. રાજેશ મૂળ રાજસ્થાનના છે. પરંતુ, તેમના પૂર્વજો લગભગ 180 વર્ષ પહેલા વલસાડમાં સ્થાયી થયા હતા. તેમનો પરિવાર આજે પણ રાજસ્થાનના બિલિયા ગામમાં તેમના 150 વર્ષ જૂના પૈતૃક મકાનમાં રહે છે. તે જ સમયે, રાજેશ તેની પત્ની સાથે ગુજરાતમાં રહે છે.
તેણે 15 વર્ષની ઉંમરથી ખેતી કરવાનું શરૂ કર્યું. ફળોની લણણી કર્યા પછી, તે ઝાડને પોષણ આપવા માટે ખાતર તરીકે તેમની આસપાસની જમીનમાં મોટી માત્રામાં સૂકું છાણ નાખે છે. તેમને હાપુસ કેરી ખૂબ જ પસંદ છે, તેથી તેમણે વર્ષ 1973માં હાપુસના 300, ત્યાર બાદ 2006માં 900 અને 2009માં 1700 રોપા અને પાયરી અને માલગોઆ કેરીની કેટલીક જાતોનું વાવેતર કર્યું હતું. 2020 માં, તેણે કેરીના વાવેતરમાંથી 2,30,000 કિલો પાક લીધો હતો.
ગર્ડલિંગનું વર્ણન કરતાં રાજેશ કહે છે કે તે ગુર્જર લોક કથાથી પ્રેરિત હતો. આ વાર્તામાં જૂના વૃક્ષોને થડમાં છિદ્રો બનાવીને ફળદાયી બનાવવાની પદ્ધતિ જણાવવામાં આવી હતી. તેણે કહ્યું, “મેં 1996માં આ ટેકનિકનો પ્રયોગ શરૂ કર્યો અને સતત પ્રયત્નોને કારણે મેં 2011 સુધીમાં આ ટેકનિકમાં નિપુણતા મેળવી લીધી. આ વર્ષે મેં 75 વૃક્ષોની ડાળીઓ બાંધી છે.
સ્વચ્છ તીક્ષ્ણ છરી વડે ઝાડની છાલ ચારે બાજુથી એક ઈંચ કાપી નાખવામાં આવે છે. તેમાં કોઈ ચેપ લાગતો નથી, તેથી ઓચર માટી અને જંતુનાશકની બનેલી પેસ્ટ કાપેલી જગ્યા પર લગાવવામાં આવે છે. જ્યારે આ પ્રક્રિયા યોગ્ય રીતે કરવામાં આવે છે. સમય જતાં, ઝાડ પર નવા સ્તરો દેખાવાનું શરૂ થાય છે, કાપેલા ભાગોને આવરી લે છે. રાજેશ દિવાળીની આસપાસ ડાળીઓ પર આ પદ્ધતિથી કામ કરે છે, કારણ કે તે દિવસોમાં ભેજનું સ્તર 70 ટકાની આસપાસ હોય છે.
શાહના મતે, 35 વર્ષ કે તેથી વધુ ઉંમરના વૃક્ષો અને જમીનથી ઓછામાં ઓછી 15 થી 20 ફૂટ ઉપરની ડાળીઓ પર ગર્ડલિંગ કરવી જોઈએ. “શાખાનો ઘેરાવો ઓછામાં ઓછો 30 સેમી હોવો જોઈએ,” તે કહે છે. શાહની આ નવીનતા માટે, ગુજરાત સરકારે તેમને 2006માં ‘સેજ ઓફ એગ્રીકલ્ચર’ (કૃષિ) નું બિરુદ આપીને સન્માનિત કર્યા હતા. 2009 માં, કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રાલયે તેમને ‘સરદાર પટેલ કૃષિ સંશોધન પુરસ્કાર’ અને 2018 માં ‘ભારતીય કૃષિ સંશોધન સંસ્થા’ (IARI) એ ‘ઇનોવેટીવ ફાર્મર એવોર્ડ’થી સન્માનિત કર્યા.
અંતમાં રાજેશ કહે છે, “જો કે આ ટેકનિક એકદમ સરળ લાગે છે, પરંતુ તેનો ઉપયોગ ખૂબ જ કાળજીપૂર્વક કરવો જોઈએ. તમારું એક ખોટું પગલું તમારા સૌથી મોટા લીલા વૃક્ષને બરબાદ કરી શકે છે.”
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે. અમારું ફેસબુક પેજ લાઈક કરો અને ફોન પર અપડેટ્સ મેળવતા રહો. વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.