આખરે 378 દિવસ બાદ ખેડૂતોના આંદોલન(Kisan andolan)નો અંત આવ્યો છે. આજે 11મી ડિસેમ્બરે દરેક લોકો પોતપોતાના ઘરે જવા રવાના થશે. ખેડૂતોની પ્રથમ ટુકડી તેમના ઘરે જવા રવાના થઈ ગઈ છે. રાકેશ ટિકૈતે(Rakesh Tikait) કહ્યું છે કે તે 15 જાન્યુઆરી પછી જશે. તેમણે કહ્યું છે કે આગામી ચાર દિવસમાં મોટાભાગના ખેડૂતો ઘરે ચાલ્યા જશે. આ માટે ખેડૂતોએ દિલ્હી(Delhi)માં તંબુમાંથી તાડપત્રી, તંબુ હટાવવાનું શરૂ કરી દીધું છે. ખેડૂતો તેને ‘વિજય દિવસ’ તરીકે ઉજવી રહ્યા છે. હકીકતમાં, આ ખેડૂતો કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા લાવવામાં આવેલા ત્રણ કૃષિ કાયદા સામે એક વર્ષથી વધુ સમયથી વિરોધ કરી રહ્યા હતા.
આ ખેડૂતોની માંગ હતી કે આ કાયદો ખેડૂત વિરોધી છે, તેને પાછો ખેંચવો જોઈએ. તે જ સમયે, કેન્દ્રએ કહ્યું કે તે કાયદામાં સુધારો કરી શકે છે પરંતુ તેને પાછો લઈ શકતો નથી. જો કે, 19 નવેમ્બરના રોજ, પીએમ મોદીએ પ્રકાશ પર્વ પર ત્રણેય કૃષિ સંબંધિત કાયદાઓ પાછા ખેંચવાની જાહેરાત કરી હતી. તે જ સમયે, 29 નવેમ્બરના રોજ, આ સંબંધિત બિલ લોકસભા અને રાજ્યસભા દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. હવે આ કાયદો પાછો ખેંચી લેવામાં આવ્યો છે. પરંતુ, ખેડૂતોની અન્ય કેટલીક માંગણીઓ હતી, જેના પર કાયદો હટાવ્યા બાદ પણ સમજૂતી થઈ શકી નથી. જે બાદ ખેડૂતોની ચેતવણી આપવામાં આવી હતી કે જ્યાં સુધી કેન્દ્ર સરકાર આ માંગણીઓ પર વિચાર કરીને પોતાનું સ્પષ્ટ વલણ નહીં આપે. આંદોલન ખતમ નહીં થાય.
ગાઝીપુર બોર્ડરથી ભારતીય કિસાન યુનિયનના નેતા રાકેશ ટિકૈતે જણાવ્યું હતું કે, આજથી ખેડૂતો પોતપોતાના ઘરે જઈ રહ્યા છે પરંતુ અમે 15મી ડિસેમ્બરે ઘરે જઈશું કારણ કે દેશમાં હજારો ધરણાં ચાલી રહ્યા છે, અમે પહેલા તેમને ખતમ કરીને ઘરે પાછા મોકલીશું.
આવતા વર્ષે ઉત્તર પ્રદેશ સહિત પાંચ રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે. ખેડૂતોના આંદોલન દરમિયાન યોજાયેલી પેટાચૂંટણી અને પંચાયતની ચૂંટણીમાં ભાજપને નુકસાન થયું છે. માનવામાં આવી રહ્યું છે કે કેન્દ્રએ આને ધ્યાનમાં રાખીને આ નિર્ણય લીધો છે.
કાયદો પરત કરવા ઉપરાંત ખેડૂતોની આ માંગણીઓ હતી:
ખેડૂતોની માંગ હતી કે આંદોલન દરમિયાન દેશભરમાં નોંધાયેલા કેસ પાછા ખેંચવામાં આવે. MSP પર કાનૂની ગેરંટી આપવી જોઈએ. યુનાઈટેડ કિસાન મોરચાએ સરકાર અને ખેડૂતો વચ્ચે વાટાઘાટો માટે પોતાની એક પાંચ સભ્યોની સમિતિની રચના કરી હતી. તેમાં બલબીર રાજેવાલ, ગુરનામ ચધુની, અશોક ધવલે, યુદ્ધવીર સિંહ અને શિવકુમાર કક્કાનો સમાવેશ થાય છે. ખેડૂતોની એવી પણ માંગ છે કે આંદોલન દરમિયાન મૃત્યુ પામેલા ખેડૂતોના પરિવારજનોને વળતર આપવામાં આવે.
15 જાન્યુઆરીએ ફરી ખેડૂતોની બેઠક:
કેન્દ્ર અને ખેડૂતો વચ્ચે સહમતિ સધાઈ ગયા બાદ હવે ફરી 15 જાન્યુઆરીએ ખેડૂત સંગઠને બેઠક બોલાવી છે. આંદોલનની સમીક્ષા થશે. ખેડૂતોનું કહેવું છે કે, તેઓ આ તારીખે જોશે કે કેન્દ્ર તેના નિર્ણયનો કેટલો અમલ કરવામાં સફળ રહ્યું છે. જો આમ નહીં થાય તો ફરી આંદોલન શરૂ કરવામાં આવશે.
5 જૂન 2020 ના રોજ, કેન્દ્રએ સંસદમાં કૃષિ સુધારણા બિલ મૂક્યું હતું. જે 17 સપ્ટેમ્બરના રોજ પસાર થયું હતું. વિપક્ષે આક્ષેપ કર્યો હતો કે ખેડૂતો અને તેમની માંગની અવગણના કરીને, હંગામા વચ્ચે કોઈપણ ચર્ચા વિના તેને ઉતાવળમાં પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. આ પછી પંજાબમાં પહેલો વિરોધ શરૂ થયો. બિલ પસાર થયાના 3 દિવસ પછી, તે રાષ્ટ્રપતિની સંમતિથી કાયદો બની ગયો. ત્યારબાદ 25 નવેમ્બરે ખેડૂતોએ દિલ્હી તરફ કૂચ કરી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટે આ કાયદાઓ પર પહેલા જ સ્ટે લગાવી દીધો હતો. પરંતુ, ખેડૂતોની માંગ હતી કે જ્યારે કેન્દ્રએ કાયદો બનાવ્યો છે, ત્યારે જ તે તેને પાછો ખેંચી શકે છે.
કેન્દ્ર અને ખેડૂતો વચ્ચે લગભગ 11 રાઉન્ડની વાટાઘાટો થઈ હતી. પરંતુ, બહાર નીકળવાનો કોઈ રસ્તો નહોતો. આ વર્ષે 26 જાન્યુઆરીએ ખેડૂતોએ ટ્રેક્ટર માર્ચનું આહ્વાન કર્યું હતું. આ દરમિયાન દિલ્હીમાં કેટલાક પ્રદર્શનકારીઓ કથિત રીતે લાલ કિલ્લા સુધી પહોંચ્યા હોવાના આક્ષેપો થયા હતા. ત્યાં પણ હિંસા થઈ. આ કેસમાં આરોપીઓની ધરપકડ કરવામાં આવી છે.
નેતા રાકેશ ટિકૈત ખેડૂતોના આંદોલનના સૌથી મોટા ચહેરા તરીકે ઉભરી આવ્યા હતા. ચળવળ દરમિયાન, ટિકૈતે ભાજપ સહિત અન્ય પક્ષોની આગેવાની હેઠળના રાજ્યોમાં સતત કિસાન મહાપંચાયતનું આયોજન કર્યું અને આંદોલનને મજબૂત બનાવ્યું. કોરોના મહામારી દરમિયાન પણ ખેડૂતોએ દિલ્હીમાં અડગ રહેવું જોઈએ.
ખેડૂતો અને કેન્દ્ર વચ્ચે સંમતિ:
વળતરઃ ઉત્તર પ્રદેશ અને હરિયાણાના ખેડૂતોને રાજ્ય સરકાર દ્વારા વળતર આપવામાં આવશે. આ માટે બંને રાજ્યોની સરકારો વચ્ચે સમજૂતી થઈ છે. પંજાબ સરકાર ખેડૂતોને વળતરની જાહેરાત કરી ચૂકી છે. તેવી જ રીતે આ રાજ્યોના ખેડૂતોને પણ 5 લાખનું વળતર આપવામાં આવશે. ખેડૂત સંગઠનોનો દાવો છે કે આંદોલનમાં 700થી વધુ ખેડૂતોના મોત થયા છે.
MSP: MSP પર કાનૂની ગેરંટી આપવા અંગે, કેન્દ્રએ કહ્યું છે કે સરકાર એક સમિતિ બનાવશે, જેમાં યુનાઇટેડ કિસાન મોરચા (SKM) ના પ્રતિનિધિઓ પણ સામેલ હશે. હાલમાં જે પાકો પર એમએસપી મળી રહી છે તે ચાલુ રહેશે.
કેસ પરત ખેંચવામાં આવે: હરિયાણા, ઉત્તર પ્રદેશ, પંજાબ જેવા અન્ય રાજ્યોના ખેડૂતો એક વર્ષથી વધુ સમયથી વિરોધ કરી રહ્યા હતા. કેન્દ્ર સરકાર કેસ પાછો ખેંચવા માટે તૈયાર થઈ ગઈ છે. જે રાજ્યોમાં આંદોલન દરમિયાન ખેડૂતો સામે કેસ નોંધવામાં આવ્યા છે તે પરત લેવામાં આવશે.
વીજળી બિલઃ ખેડૂતોની માંગને સ્વીકારીને કેન્દ્ર સરકારે સંમતિ આપી છે કે તે વીજળી સુધારા બિલને સીધા સંસદમાં નહીં લઈ જશે. તમામ સંબંધિત ખેડૂત સંગઠનો તેમજ અન્ય પક્ષો સાથે વાતચીત કર્યા બાદ જ નિર્ણય લેવામાં આવશે.
પ્રદૂષણ અધિનિયમ: કેન્દ્રએ ખેડૂતોની ધરપકડ કરવાની જોગવાઈ લાગુ કરી હતી, પરસળ બાળવા બદલ કલમ 15 હેઠળ દંડ લાદ્યો હતો. જેનો ખેડૂતોએ વિરોધ કર્યો હતો.
પ્રજાસત્તાક દિવસના કાર્યક્રમને બાદ કરતાં ખેડૂતોનું આંદોલન શાંતિપૂર્ણ રહ્યું છે, પરંતુ આ સમયગાળા દરમિયાન સંગઠનોએ દાવો કર્યો છે કે 700થી વધુ ખેડૂતોએ જીવ ગુમાવ્યા છે. તાજેતરમાં લખીમપુર ખેરી હિંસામાં કુલ 9 લોકોના મોત થયા છે. આરોપ છે કે કેન્દ્રીય ગૃહ રાજ્ય મંત્રીના પુત્ર આશિષ મિશ્રાએ પોતાની કારથી ખેડૂતોને કચડી નાખ્યા હતા. આ ખેડૂતો અહીં પહોંચેલા નેતાનો વિરોધ કરી રહ્યા હતા. સુપ્રીમ કોર્ટમાં આ કેસની સુનાવણી ચાલી રહી છે. કોર્ટે યુપી સરકાર અને રાજ્ય સરકારને ફટકાર લગાવતા તપાસ રિપોર્ટ પર ઘણી વખત સવાલો ઉઠાવ્યા છે.
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ ત્રિશુલ ન્યૂઝ Trishul News સાથે. અમારું ફેસબુક પેજ લાઈક કરો અને ફોન પર અપડેટ્સ મેળવતા રહો. વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો.